Page 145 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Dünya’nın Tektonik Oluşumu ve İç Kuvvetler COĞRAFYAI

12. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralandırılarak gös- 13. Türkiye’nin tektonik yapısı ile ilgili olarak derslerindeki
terilmiştir. sunumda kullanmak üzere bilgi kartları hazırlayan bir
grup öğrenci şu bilgileri derlemiştir:

I. Egeid kara parçasının çökmesi sonucu bugünkü
Ege Denizi’nin bulunduğu alan sular altında kalmış-
tır.
II. Doğu Anadolu çevresinde kırıklı dağ sistemleri gö-
rülmektedir ve bu dağlar genellikle kuzey - güney
doğrultusunda uzanmaktadır.
III. Orta Anadolu’nun Üçüncü Jeolojik Zaman’da bütün
halinde yükselmesi bu alanda yüksek düzlüklerin
Bu yerlerden hangisinde deprem riski daha düşük- fazla olmasında etkili olmuştur.
tür? IV. Doğu Karadeniz çevresinde kırıklı dağlar, grabenler
ve volkan konileri bulunmaktadır.
A) I B) II C) III D) IV E) V
Bu bilgilerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
Çözüm:
D) I ve IV E) III ve IV
Anadolu'nun sıkışması sonucu oluşan üç önemli fay
hattı yer almaktadır. Bunlardan ilki, batıda Saros
Körfezi'nden başlayıp doğuda Van’a kadar uzanan
Kuzey Anadolu Fay Hattı’dır (KAF). İkincisi, Hatay’dan Çözüm:
Van’ın doğusuna kadar bir yay çizerek KAF ile birle- Ülkemizdeki en etkili orojenik hareket, Alp Orojenezi
şen Doğu Anadolu Fay Hattı’dır (DAF). Üçüncüsü ise Dönemi'nde meydana gelmiştir. Bu dağ oluşum döne-
ülkenin batısındaki çöküntü alanlarını kapsayan Batı mi, II. Jeolojik Zaman'da başlayıp III. Jeolojik Zaman'ın
Anadolu Fay Hattı’dır (BAF). sonlarına kadar devam etmiştir. Alp Orojenezi, Lavrasya
Haritaya baktığımızda II, III ve IV numaralı yerler KAF ve Gondvana kıtalarının sıkıştırması sonucu Tetis
üzerinde, I numaralı yerin BAF üzerind eyer aldığı Denizi'nde biriken tortulların su yüzeyine çıkmasıyla
görülür. Bu durumda aktif fay hatları dışında kalan V başlamıştır. Bunun sonucunda tortullar kıvrılarak Kuzey
numaralı yer deprem riskinin daha düşük olduğu yer Anadolu Dağları ve Toroslar, Doğu Anadolu dağları
olacaktır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir. oluşmuştur. Gerilmeye maruz kalan Batı Anadolu'da
ise sert tabakaların kırılmasıyla kırık dağları, çöken
Cevap: E
alanlarda ise çöküntü ovaları oluşmuştur.
Bu durumda II ve IV numaralı öncüllerde verilen Doğu
Anadolu ve Doğu Karadeniz’de kırıklı dağların bulun-
duğu bilgisi yanlış olacaktır. I ve III öncüllerde verilen
bilgiler doğru olduğundan sorunun doğru cevabı B se-
çeneği olacaktır.
Cevap: B

143