Page 183 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Su Kaynakları COĞRAFYA

9. Buzul gölleri, buzul aşındırmasıyla meydana gelen ça- 11. Türkiye’de karstik kaynakların en çok Batı ve Orta
nakların sularla dolması sonucu oluşur. Orta kuşakta Toroslarda görülmesinin sebebi aşağıdakilerden
yer alan ülkemizde buzul göllerinin örneklerine sık rast- hangisidir?
lanmamakla birlikte bu göller, buzul aşındırmasının et-
A) Enlem
kili olduğu yüksek yerlerde görülmektedir.
B) Dağlık olması
Aşağıdaki dağlardan hangisinde bu göl türü bulun-
C) Kayaç yapısı
mamaktadır?
D) İklim şartları
A) Uludağ
E) Akarsuların çok olması
B) Buzul Dağı
C) Yıldız Dağları
D) Bolkar Dağları Çözüm:
E) Kaçkar Dağları Karstik kaynaklar; yer altı sularının kireç taşı, alçı taşı
ve kaya tuzu gibi suda kolay çözünebilen karstik kayaç-
Çözüm:
ların arasında birikerek yeryüzüne çıkması sonucunda;
Uludağ, Cilo Dağı, Bolkar Dağları ve Kaçkar Dağları’nda bazı karstik kaynaklar da yer üstü sularının düdenler-
buzul aşındırmasına bağlı olarak buzul gölleri görül- den yer altına girerek yoluna devam etmesi ve tekrar
mektedir. Yıldız Dağları’nda ise buzul gölleri bulunmaz. yeryüzüne çıkmasıyla meydana gelmektedir. Batı ve
Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir. Orta Toroslar, Türkiye’de karstik kayaçların yaygın gö-
Cevap: C rüldüğü yerler olduğundan sorunun doğru cevabı kayaç
yapısı, C seçeneğidir.

10. Doğduğu yerde eriyen kar ve buzların yanı sıra yağış- Cevap:C
larla veya kaynak suları ile beslenen, bir yatak boyunca
eğime bağlı olarak sürekli veya belli bir dönem akan
sulara akarsu denir. Akarsuların bazıları deniz ve okya- 12. Akarsu yatağının herhangi bir kesitinden birim saniyede
nuslara dökülürken bazıları deniz ve okyanuslara ula- geçen su miktarına akım denir. Bu miktarın yıl içinde
şamamaktadır. Akarsu yatağının herhangi bir kesitin- gösterdiği değişmelere ise rejim denir. Rejim çeşitli fak-
den bir saniyede geçen su miktarı ise iklim, yağış türü törlerle bağlı olarak farklılık göstermektedir.
ve miktarı, buharlaşma, yatak eğimi, kar ve buz erime-
leri, kaynakların etkisi, toprak ve kayaçların geçirimlilik Buna göre;
durumu, yeryüzü şekilleri ve insan etkisi gibi faktörlere I. yağış rejimi,
bağlı olarak değişiklik gösterir.
II. buharlaşma şartları,
Yukarıdaki açıklamada akarsularla ilgili olarak aşa- III. akarsu vadisinin tektonik yapısı
ğıdaki kavramlardan hangisi hakkında bilgi verilme-
gibi faktörlerden hangilerinin akarsu rejimi üzerin-
miştir?
deki etkisi daha fazladır?
A) Kaynak B) Ağız C) Havza
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Debi E) Rejim D) I ve II E) II ve III

Çözüm:
Yukarıdaki açıklamada akarsuyun doğduğu yer ifade-
Çözüm:
sinde kaynak hakkında; akarsuların bazılarının deniz
ve okyanuslara döküldüğü ifadesinde ağız hakkında Bir akarsuyun rejiminde bulunduğu bölgenin yağış re-
bilgi verilmiştir. Akarsuların bazıları deniz ve okya- jimi, yağış şekli ve buharlaşma şartları çok etkilidir. Bu
nuslara dökülürken bazıları deniz ve okyanuslara ula- nedenle sorunun doğru cevabı I ve II, D seçeneğidir.
şamamaktadır, ifadesi açık ve kapalı havzanın açıkla- Akarsu havzasının genişliği, bitki örtüsü ve üzerinde ku-
masıdır. Akarsu yatağının herhangi bir kesitin den bir rulan barajlar da akarsu rejiminde etkili olan faktörlerdir.
saniyede geçen su miktarı ise akım yani debinin açık- III. öncülde yer alan akarsu vadisinin tektonik yapısı ise
lamasıdır. akarsu rejimini daha az etkilemektedir.
E seçeneğinde yer alan rejim ile ilgili bir bilgi bulunma-
dığından sorunun doğru cevabı E seçeneğidir. Cevap: D
Cevap: E

181