Page 9 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan SORULAR

1. Doğayı oluşturan temel ortamlar devamlı olarak birbiriy- 2. İnsanın ihtiyaçlarını karşılamak için doğal ortamda yap-
le etkileşim hâlindedir. mış olduğu yaşamsal faaliyetlerin tümüne beşerî faali-
yet denir.
Bu ortamlarda gerçekleşen aşağıdaki etkileşimler-
den hangisi daha çok atmosfer ile hidrosfer arasın- Buna göre;
dadır?
I. sulak alanların tarım arazisi olarak kullanılması,
A) Yeryüzündeki su kaynaklarından canlıların fayda-
II. aktif tektonik hareketlerin yaşandığı bazı şehir alan-
lanması
larında depremlerin yaşanması,
B) Akarsu ve sellerin araziyi aşındırmasıyla peribaca-
III. maden ocaklarından çıkarılan madenlerin işlenme-
larının oluşması
si,
C) Şiddetli yağışların akarsu taşkınlarına neden olma- IV. yoğun nüfuslu bazı kıyı alanlarının tropikal rüzgâr-
sı lardan etkilenmesi
D) Volkanlardan çıkan lavların akarsuların önünü ke-
durumlarından hangileri bu faaliyetlere örnek ola-
sip göl oluşturması
rak verilebilir?
E) Engebenin fazla olduğu yerlerde kısa mesafede ya-
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
ğış miktarında farklılıklar olması
D) II ve IV E) III ve IV

Çözüm:
Çözüm:
A seçeneğinde; yeryüzündeki su kaynaklarından canlı-
ların fayda lanması vardır. I. öncülde yer alan sulak alanların tarım arazisi olarak
kullanılması; insanların geçimlerini sağlamak için yap-
Su kaynakları hidrosfer, canlılar ise biyosferin unsurları
mış oldukları bir ekonomik faaliyettir.
olduğundan bu seçenekteki etkileşim daha çok hidros-
fer ile biyosfer arasındadır. II. öncülde yer alan tektonik hareketlerin yaşandığı şe-
hir alanlarında depremlerin görülmesi; yer kabuğundaki
B seçeneğinde; akarsu ve sellerin araziyi aşındırma-
sıyla peribacalarının oluşması vardır. Akarsu ve seller fay hatlarının hareketliliğinin sonucudur. Burada insa-
hidrosferin, peribacaları ise litosferin unsurları olduğun- nın etkisi olmayıp bu durum doğal süreçlerle ilgilidir.
dan buradaki etkileşim daha çok hidrosfer ve litosfer III. öncülde yer alan maden ocaklarından çıkarılan ma-
arasındadır. denlerin işlenmesi de insanların ihtiyaçlarını karşılamak
için yaptıkları beşerî ve ekonomik faaliyetlere bir örnek-
C seçeneğinde; şiddetli yağışların akarsu taşkınları- tir.
na neden olması vardır. Yağışlar atmosferdeki su bu-
harının yoğuşmasıyla yeryüzüne düşer. Akarsularda IV. öncülde yer alan yoğun nüfuslu bazı kıyı alanlarının
hidrosferin bir unsuru olduğundan, buradaki etkileşim tropikal rüzgârlardan etkilenmesi ise bu kıyıların genel-
daha çok atmosfer ile hidrosfer arasındadır. Bu nedenle likle, tropikal rüzgârların etki alanı olan sıcak kuşakta
sorunun doğru cevabı C seçeneğidir. ve okyanus kıyılarında bulunmasıyla yani coğrafi ko-
numuyla ilgilidir. Burada da insan etkisinden söz edi-
D seçeneğinde; volkanlardan çıkan lavların akarsula-
lemez.
rın önünü kesip göl oluşturması vardır. Volkanik dağlar
litosferin, akarsular ise hidrosferin unsuru olduğundan, Bu durumda beşerî faaliyet örnekleri I. ve III. öncülde
buradaki etkileşim daha çok litosfer ile hidrosfer arasın- yer aldığından sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
dadır.
Cevap: B
E seçeneğinde; engebenin fazla olduğu yerlerde kısa
mesafede yağış miktarında farklılıklar olması vardır.
Engebeli araziler litosferin bir unsurudur. Yağış ise
atmosferde belirli şartlara bağlı olarak meydana geldi-
ğinden buradaki etkileşim daha çok litosfer ile atmosfer
arasındadır.

Cevap: C

9