Page 55 - DÖRT DÖRTLÜK | KİMYA TYT

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Atom Modelleri ve Atomun Yapısı KİMYA

-
9. Aşağıdaki grafik X, Y ve Z taneciklerinin elektron 10. YO iyonunda toplam 32 elektron bulunmaktadır.
3
sayısı - atom numarası ilişkisini göstermektedir.
Y atomunun çekirdeğindeki yüksüz tanecik sayısı
20 çekirdek yüküne eşit olduğuna göre atomun nükleon
sayısı kaçtır? ( O)
8
Atom numarası 18 Y A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
Z
19

X
17
İyon (-1) yüklü olduğundan dolayı 1 elektron almıştır.
Çözüm:
Elektron Sayısı Buna göre Y + (3·8) + 1 = 32 Y=7 elektrona sahiptir.
18 20
Nötr hâlde p=e olduğu için 7 protonu vardır. Yüksüz
Buna göre tanecik (nötron) sayısı çekirdek yüküne (proton) eşit
olduğundan 7 nötronu vardır. Nükleon sayısı (kütle
+
-
I. X , Y ve Z taneciklerinin kimyasal özelliklleri farklıdır.
numarası) proton ve nötronun toplamına eşit olduğundan;
II. Atom çapları Z > X > Y şeklindedir. Nükleon sayısı = 7 + 7 = 14 olarak hesaplanır.
+
-
III. Birim elektrona etkiyen çekim kuvveti Z > X dir. Cevap: E
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
11. Rutherford, kendi adını verdiği atom modelini geliştirme-
4
2+
den önce altın bir levhaya α ( He ) ışınlarını gönderip
Çözüm: ışınların levhaya çarptıktan sonraki sapma ve geri yansı-
ma gibi hareketlerini gözlemleyerek atom modelini meyda-
X, Y ve Z izoelektronik taneciklerdir. Her birinin 18 elektro-
na getirmiştir.
nu vardır. İyon yükleri bulunur.
1
1
0
X , Y , Z X anyon, Y atom, Z katyondur. Buna göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi bu modelin
17 18 18 18 19 18
varsayımlarına uymaz?
İki taneciğin kimyasal özelliklerinin aynı olması için proton
A) Atomun büyük bir kısmı boşluklu yapıdadır.
ve elektron sayılarının aynı olması gerekir. I. Doğru
-12
-8
B) Çekirdek çapı 10 –10 -13 cm, atom çapı ise 10 cm’dir.

İyon çapları: Z Y X
19 18 18 18 17 18
C) Atomda protonlar vardır.
Eşit elektronlu türlerde çekirdek yükü büyük olanın çapı
D) Alfa ışınlarının sapmaya uğramasının nedeni çekirdektir.
küçüktür.
E) Negatif (-) yüklü tanecikler çekirdekte yer alır.
İyon çapı küçük olanın birm elektronuna etkiyen çekim
kuvveti büyük olur. III. doğru
Çözüm:
Atomlarda katman sayısı artıkça çap artar iken birim elekt-
rona etkiyen çekim kuvveti artıkça çap küçülür. Rutherford altın bir levhaya alfa ışınları göndererek altın
levhaya çarpan bu ışınların davranışlarını incelemiştir.
Genellikle katman sayısı büyük olanın çapı daha büyüktür. 2+
Çok ince altın (Au) levha üzerine pozitif yüklü alfa (α )
Katman sayıları eşit olan taneciklerden atom numarası tanecikleri göndermiştir. Ancak alfa taneciklerinin çok
(çekirdeğin çekim gücü) büyük olanın çapı daha küçüktür. küçük bir kısmının geri yansıdığını ya da saparak geçtiğini,
çoğunun ise altın levhanın diğer tarafına sapmadan
X ) ) ) geçtiğini gözlemlemiştir. Yaptığı bu deney sonrasında
17 7
atomun merkezinde; kütlesi çok büyük fakat hacminin
Y ) ) )
18 8 çok küçük olduğunu belirlediği bir kısım olduğunu
keşfetmiştir. Bu kısma çekirdek adını vermiştir. Deneyin
Z ) ) ) )
19 1 sonucunda atomun büyük kısmının boşluk olduğunu
Elektron dizilişinden de görüldüğü gibi dört katmanlı olan ortaya koymuştur. Negatif taneciklerin boşlukta çekirdeğin
Z nin çapı en büyük, katman sayıları eşit olan X ve Y den etrafında döndüğünü, pozitif taneciklerin de çekirdekte yer
-8
atom numarası büyük olan Y nin çapı daha küçüktür. aldığını ileri sürmüştür. Atomun yarıçapı 10 cm çekirdek
yarıçapının ise 10 -12 - 10 -13 cm olduğunu söylemiştir. Yine
Dolayısıyla atom çapları arasındaki ilişki Z > X > Y ilişkisi modelinde çekirdeğin kütlesinin yaklaşık yarısını pozitif
vardır. II. Doğru taneciklerin oluşturduğuna yer vermiştir.
Cevap: E Cevap: E

52 53