Page 103 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT TARİH

TARİH ÇÖZÜMLÜ
Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti SORULAR

1. Çini sanatında Selçuklu Dönemi’nin ardından, Osmanlıların 2. Osmanlı Devleti’nde medreseyi bitirenlerden kadılığı
İznik’te bir çini merkezi kurmasına kadar duraklama yaşan- isteyenler, mülazemetten sonra bir kasaba kadısı ola-
mıştır. Osmanlı fetihlerinden sonra İznik, Kütahya, Bursa, bilirdi. İlmiye sınıfından olan kadı, idare ve yargı göre-
Edirne ve İstanbul önemli çini merkezlerine dönüşmüştür. vini yerine getirirdi. Padişah tarafından atanan kadılar,
Bu dönemde Selçuklulardan farklı olarak Osmanlı çinilerin- atandığı yerde padişah adına adaleti sağlamakla yü-
de yeşil, mavi ve siyah ile beyaz, sarı ve fıstıki yeşili kulla- kümlüydü. Osmanlı devlet teşkilatında kadıların adli gö-
nılmaya başlamıştır. İznik Yeşil Camii, Topkapı Sarayı Çinili revi yanında idari, beledi, askerî, mali ve noterlik alan-
Köşk, Bursa Yeşil Camii ve Yeşil Türbe çini süslemeleri ile larında da görev ve yetkileri bulunmaktaydı. Vakıfların
öne çıkan mimari yapılardır. denetçisi de olan kadılar; asayiş kuvvetlerinin, beledi-
ye hizmetlilerinin ve zabıta görevlilerinin de amiriydi.
Bu bilgilere göre çini sanatıyla ilgili; Ayrıca kadılar evlenme, boşanma, veraset meselele-

I. Osmanlı başkentleriyle sınırlı kaldığı, rinde; merkezden gelen emirlerin tasdiki ve mahkeme
kayıtlarının tutulmasında, her türlü akdin kaydedilme-
II. dinî ve sivil mimaride kullanıldığı,
sinde, divanın emirlerinin halka bildirilmesinde ve sefer
III. Osmanlı Devleti’ndeki çalışmalarla farklı bir boyuta esnasında idaresinde bulunduğu yerde ordunun ihti-
ulaştığı
yaçlarının görülmesinde sorumlu ve yetkiliydi.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
Bu metindeki bilgilere göre kadılar hakkında aşağı-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II daki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
D) II ve III E) I, II ve III A) Bazı askerî sorumluluklar da üstlendiği
B) Divan toplantılarına katıldığı
C) Yargı alanının dışında da görevlerinin bulunduğu
Çözüm:
D) Medreseden mezun olması gerektiği
Yönlendirme bölümünde Osmanlı çini merkezlerinden
E) Teftiş yetkisine sahip olduğu
birisinin Kütahya olarak belirtilmesi çini sanatının baş-
kentler dışında da gelişme alanı bulduğunu gösterir.
Dolayısıyla I. öncüle ulaşılamaz. Çini süslemelerinin
Çözüm:
İznik Yeşil Cami’de bulunması dinî mimaride, Topkapı
Sarayı Çinili Köşk süslemelerinde çini işlemelerin olma- Yönlendirme bölümündeki ‘‘sefer esnasında idaresinde
sı da sivil mimaride kullanıldığını gösterir. Bu durumda bulunduğu yerde ordunun ihtiyaçlarının görülmesinde
II. öncüle ulaşılabilir. ‘‘Bu dönemde Selçuklulardan fark- sorumlu ve yetkiliydi.’’ ifadesi A seçeneğine, ‘‘Osmanlı
lı olarak Osmanlı çinilerinde yeşil, mavi ve siyah ile be- devlet teşkilatında kadıların adli görevi yanında idari,
yaz, sarı ve fıstıki yeşili kullanılmaya başlamıştır.’’ ifa- beledi, askerî, mali ve noterlik alanlarında da görev
desi çini sanatının Osmanlı Devleti’nde farklı bir boyuta ve yetkileri bulunmaktaydı.’’ ifadesi C seçeneğine,
ulaştığını gösterir. Bu bilgiye göre de III. öncüle ulaşılır. ‘‘Osmanlı Devleti’nde medreseyi bitirenlerden kadılığı
Cevap: D isteyenler, mülazemetten sonra bir kasaba kadısı olabi-
lirdi.’’ ifadesi D seçeneğine,"Vakıfların denetçisi de olan
kadılar; asayiş kuvvetlerinin, belediye hizmetlilerinin ve
zabıta görevlilerinin de amiriydi.’’ ifadesi E seçeneğine
ulaşmamızı sağlar. Kadıların divan toplantılarına katıl-
dıklarına (B seçeneği) dair herhangi bir bilgi yönlendir-
me bölümünde bulunmamaktadır.
Cevap: B

101