Page 104 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT TARİH

TARİH Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. Osmanlı toplum düzeni, yönetenler ve yönetilenler ol- 4. Kadılar bulundukları bölgenin yöneticilerini yasalara
mak üzere iki ana sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflar arasında uyup uymadığını denetleyebildiği gibi; yöneticiler de
birinden diğerine geçiş yapılabilmiştir. Bu olgu sosyolo- kadının verdiği kararları Divanı Hümayun'a şikâyet edi-
jide, dikey hareketlilik olarak tanımlanmaktadır. lebilirdi.

Bu açıklamaya göre; Buna göre;
I. hayvancılıkla uğraşan bir vatandaşın şehre yerleşe- I. Divanı Hümayun’un yargı fonksiyonun bulunduğu,
rek zannatkarlık yapması,
II. yargı ve idare arasında koordinasyon kurulduğu,
II. devşirme sisteminden yetişen birisinin vezir olması,
III. yargı kararlarının denetime tabi tutulduğu
III. taşrada görev yapan bir kadının kazaskerliğe yük-
selmesi ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
gelişmelerden hangileri, Osmanlı toplumundaki di- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
key hareketliliğe örnek olarak gösterilebilir?
D) I ve II E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Çözüm:
D) I ve III E) II ve III
Osmanlı İmparatorluğu'nda, padişah sarayında topla-
nan ve şimdiki Bakanlar Kurulu gibi memleketin önemli
Çözüm:
işlerini gören, bu arada müracaat dilekçelerini de ka-
Sınıflar arası geçiş yapabilmeye ya da bir üst sınıfa bul ederek bir çeşit yüksek mahkeme vazifesi de gö-
geçmeye dikey hareketlilik denir. Osmanlı Devleti'nde ren kurumdur. Bu sebeple kadı kararlarının itiraz mercii
kan bağı, sınıfsal bir ayrıma sebep olmadığı için bu ha- Divan-ı Hümayun’dur.
reketlilik yoğun bir şekilde görülmektedir. Bir üst sınıfa
Cevap: E
geçebilmek için gerekli olan 3 şart vardır. Bunlar;
-Padişaha bağlı olmak,
-Devlet görevini en iyi şekilde yapmak,
-Müslüman olmaktır.
Bunların yanı sıra, savaşlarda başarı göstererek tımar 5. Osmanlı Devleti’nde yönetilen sınıfından yöneten sını-
sahibi olmak, katip olarak bir kalemiye sınıfına girmek, fına geçilebilir, bunun için Müslüman olma, yaptığı iş
medrese eğitimi almak ve devşirme sistemi de yöneten- konusunda yeterli olma ve padişaha mutlak itaat şartı
ler sınıfına girmenin yollarındandır. I. ve II. öncül yatay vardır. Aynı zamanda yöneten sınıfından yönetilen sı-
hareketlilik örnekleridir. Cevap B seçeneğidir. nıfına da düşülebilir.
Cevap: B Bu bilgiye göre Osmanlı Devleti hakkında;

I. dikey hareketlilik yaşandığı,
II. liyakate önem verildiği,
III. sınıf ayrımının yaşandığı
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

Çözüm:
Soruda verilen ön bilgilere bakıldığında sınıflar arası
geçiş yapabilmeye ya da bir üst sınıfa geçmeye dikey
hareketlilik denir. Osmanlı Devleti'nde kan bağı, sınıfsal
bir ayrıma sebep olmadığı için bu hareketlilik yoğun bir
şekilde görülmektedir. Verilen I. ve II. öncüller dikey ha-
reketliliğe uygundur ve doğrudur. III. öncül ise Osmanlı
toplumunda hiç görülmemiştir.
Cevap: D

102 103