Page 107 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH TEST
Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti 2

1. Ahşap işlemeciliği, Osmanlılar Devri’nde daha ziyade 3. Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmed ve II. Murat gibi pa-
geometrik yıldız motifleri ile fildişi ve sedef kaplamalı dişahlar, sözlü kültür taşıyıcıları olan âşık ve ozanlara
olarak yapılmıştır. Ahşap, taştan daha zengin bezeme yakın ilgi göstermişler; onları bu kültürün korunması için
tekniklerine sahiptir. Ahşap işçiliğinde en çok kullanılan teşvik etmişlerdir. Sarayın, özellikle hanım sultanların
malzeme sedir, ceviz, kestane, elma, armut, abanoz, himayesinde olan saz şairleri, usta-çırak ilişkisiyle yetiş-
şimşir, gül, kiraz ağaçlarıdır. Kesildikten sonra su ha- miş; kahvehaneler, panayırlar ve köy odaları gibi yerler-
vuzlarında bekletilen ağaçlar öz suyundan tamamen de okudukları şiirler ve anlattıkları hikâye ve destanlarla
arındırılıp kurtlanmaya karşı kireç kaymağıyla terbiye sözlü kültür geleneğini yaşatmaya devam etmişlerdir.
edilirdi. Ağaç, neme karşı dayanıklı hâle getirilmesi için Askerler arasındaki saz şairleri ise savaşlarda okuduk-
bezir yağı vb. yağlarla doyurularak işlendikten sonra ları kahramanlık şiirleri ile orduyu manen güçlendirmiş-
sandal yağı gibi koruyucularla beslenip cilalanırdı. I. lerdir. Osmanlı esnaf teşkilatı içinde yetişen saz şairleri
Ahmet’in sedef kaplamalı firuze, yakut ve zümrüt taşla- ise sözlü edebî geleneği koruyarak âşıklar zümresinin
rıyla süslü tahtı başta olmak üzere Kur’an mahfazaları, ortaya çıkmasını sağlamıştır. Özellikle koçaklamalarıy-
rahleler ve minberler gibi nadide eserler ahşap işleme- la tanınan Köroğlu aynı zamanda en önemli saz şairidir.
ciliğinin en güzel örnekleri olup dünya müzelerinin en Köroğlu’nun Bolu Beyi’ne karşı yapmış olduğu mücade-
kıymetli koleksiyonları arasında yer alır. le; yiğitlik ve kavganın, haksızlığa karşı duruşun simge-
si hâline gelerek şiirlere, türkülere konu olmuştur.
Metindeki bilgilere göre Osmanlı Devleti’nde görü-
len ahşap işlemeciliğiyle ilgili; Buna göre Osmanlı Devleti’ndeki sözlü kültür çalış-
maları ile ilgili olarak;
I. ahşap işlemeciliğinin kullanım alanları,
II. ahşap işlemeciliğinin teknikleri, I. Osmanlı sultanları âşıklara ve ozanlara önem ver-
mişlerdir.
III. taş işlemeciliği ile olan farklılıkları
II. Saz şairlerinden olan Köroğlu, bu alanın en önemli
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? temsilcisidir.
III. Sözlü kültür tamamen saraydan bağımsız bir şekil-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
de ortaya çıkmış ve gelişmiştir.
D) I ve II E) I, II ve III
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III

2. Osmanlı padişahları içerisinde asıl kültür hareketlerini
başlatan, koruyup geliştiren, Türkçenin büyük devlet
dili olmasına zemin hazırlayan, âlimler ve sanatkârlar
ile haftada iki gün görüşüp konuşan Sultan II. Murat'tır.
Bütün bunların yanında millî dil bilincine sahip olan II.
Murat, Türkçenin yozlaşmasına karşı tedbirler almıştır.
Arapça ve Farsça eserlerden Türkçeye tercümeler yap-
tırmıştır. Yine mütercimlere eserlerinde sade ve açık bir
dil kullanmalarını tavsiye etmiştir. II. Murat Dönemi’nde,
4. XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin sanayi alanında
âlim ve şairlerin çoğu, eserlerini Türkçe yazmışlardır.
Avrupa ile boy ölçüşememesinin en önemli nedeni
Buna göre II. Murat ile ilgili olarak; aşağıdakilerden hangisidir?

I. Türkçenin gelişimine önem vermiştir. A) Avrupa'nın dışardan ham madde bulması
II. Mütercimlerden, çevirilerinde bilimsel bir dil kullan- B) Osmanlı Devleti'nin sermaye sıkıntısının olması
malarını istemiştir.
C) Osmanlı Devleti'nin sömürgelerinin olmaması
III. Saltanatı sırasında âlim ve şairlere önem vermiştir.
D) Osmanlı Devleti'nin bilimsel ve teknolojik gelişmele-
yargılarından hangilerine ulaşılamaz? ri izlememesi

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Osmanlı Devleti'nin ham madde kaynaklarına uzak
olması
D) I ve II E) II ve III

107
107