Page 176 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

9. Sanayi İnkılâbı sonucunda; 10. Osmanlı kurumlarını, Avrupa tarzında ıslah etmeye çalı-
şan III. Selim, Yeniçeri ve ulema işbirliğiyle tahttan indirildi.
Üretim artmış, ham madde sağlamak ve pazar bulmak Daha sonra tahta çıkan II. Mahmud, III. Selim’in çizgisin-
önemli bir sorun hâline gelmiştir. Bu yüzden Avrupa den gidince özellikle Yeniçeri-Ulema ittifakıyla karşılaştı
devletleri arasında ciddi bir rekabet başlamıştır. Bazı ve ilk anda zorlandı. Sonuçta II. Mahmud; geleneksel
ülkeler kendi üretimlerini diğerlerinin rekabetinden ko- Osmanlı kurumlarının ıslahının çok zor olduğunu görünce
ruyabilmek için birtakım tedbirler alırken bazı ülkeler Avrupai tarzda yeni kurumlar açtı. Bu alandaki ciddi çalış-
de Osmanlı Devleti gibi sanayileşen ülkelerin pazarı malar ise 1826 Vaka-i Hayriye (Yeniçeri Ocağı’nın kaldırıl-
hâline gelmeye başladılar. Bu süreçte ülkeler, sanayisi ması) sonrasında yoğunlaşmıştır.
gelişmiş olanlar ve olmayanlar veya tarım toplumu gibi
tasniflere tabi tutuldular. Toprak mülkiyetinden sanayi- II. Mahmud'un karşısındaki muhalif grubun Vaka-i
leşmeye doğru bir yönelme oldu. Buna paralel olarak Hayriye sonrasında etkin bir siyaset izleyememesi-
sanayi toplumunun ihtiyaçlarına yönelik yeni bir devlet nin temel sebebi nedir?
anlayışı ortaya çıktı. Avrupa’da refah düzeyi yükseldi ve
A) Tutucu kesimin askerî gücünü yitirmesi
nüfus arttı. Köyden kente göç başladı.
B) Yenilikçilerin, gelenekçileri ikna etmiş olması
Bu bilgilere göre Avrupalı devletlerin;
C) Ulemanın, yönetimdeki fonksiyonlarının tamamen
I. Rekabette güçlü olabilmek için “Millî Ekonomi İlkesi" kırılmış olması
politikalarına yönelme,
D) Mektepli-medreseli çatışmasının ortaya çıkması
II. Sömürgecilik yarışını hızlandırma,
E) Avrupa kamuoyunun II. Mahmud'un çalışmalarını
III. Ekonomideki rekabet savaşlarına başlama,
desteklemesi
IV. Siparişe dayalı üretimi artırmak için yeni üretim yön-
temlerine başvurma
Çözüm:
gibi yöntemlerden hangilerine yöneldikleri söylene-
bilir? Sorunun yönlendirme bölümünde verilen bilgilerden
hareketle II. Mahmud’un karşısındaki muhalif grubun
A) Yalnız I B) Yalnız III C) III ve V Vaka-i Hayriye sonrasında etkin bir siyaset izleyeme-
mesinin temel sebebi yeniliklere muhalif tutucu kesim-
D) I, II ve III E) II, III ve IV
lerin askerî desteklerini kaybetmeridir. B, C, D ve E
seçeneğinde verilen ifadeler temel sebepler arasında
gösterilemez.
Çözüm:
Cevap: A
Sanayi inkılabı sonunda;
I. Rekabette güçlü olabilmek için “Millî Ekonomi İlkesi"
politikalarına yönelme,
II. Sömürgecilik yarışını hızlandırma,
III. Ekonomideki rekabet savaşlarına başlama,
gibi gelişmeler yaşanırken,
IV. öncülde verilen "Siparişe dayalı üretimi artırmak için
yeni üretim yöntemlerine başvurma" bu süreçte görül-
mez. Aksine seri üretim öne çıkmış, sipariş üretim azal-
mıştır.
Cevap D

177
176 177