Page 25 - Liseye Hoş Geldin - Felsefe

FELSEFE

ÖRNEK ETKINLIKLER ÖRNEK ETKINLIKLER

FELSEFEYİ TANIYALIM
FELSEFENİN DOĞASI
Felsefe (philosophia), sevmek (philia) ve bilgelik (sophia) sözcüklerinin birleşiminden türemiştir ve “bilgelik sevgisi” anlamına gelir.
Felsefenin tek bir tanımı yoktur. Ne kadar filozof varsa o kadar farklı felsefe tanımı vardır. Birbirinden farklı birçok felsefe tanımı
olmasının nedeni problem alanının genişliğidir.
Felsefe, insanın akıl ve düşünme yoluyla sorunları veya gerçekliği kavramaya yönelip dünyayı ve kendi varoluşunu anlamaya
çalışan bütüncül bir bakış açısı oluşturması anlamına gelir.Düşüncelerini tutarlılık içinde dile getiren ve bu düşüncelere dayalı
felsefi sorular sorabilen kimselere filozof denir.

Felsefenin sorgulama, merak etme, şüphe duyma, hayret etme, yığılımlı ilerleme; eleştirel, refleksif, rasyonel, sistemli, tutarlı
ve evrensel olma özellikleri vardır.

Felsefi düşünce, Antik Yunan’da sistematik bir hâle gelmiştir. İlk Çağ medeniyetlerinden Sümer, Mezopotamya, Mısır, Çin, Hint
ve İran medeniyetlerinin de felsefi düşüncenin oluşum ve gelişiminde etkisi olmuştur.

Thales, Anaksimandros, Anaksimenes, Anaksagoras, Herakleitos, Ksenofanes, Epiktetos, Diogenes, Lukianos, Aristoteles,
Kleanthes MÖ 6-MS 2. yüzyılda Anadolu’da yaşamış filozoflardır.

Felsefe tarihi Thales ile başlar. Çünkü ilk defa ‘Evrenin ana maddesi nedir?’ sorusunu soran ve buna sistemli, akla dayalı bir
yanıt veren düşünür Thales’tir.Ana madde (arkhe) problemi felsefe tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu soruya cevap arayan
filozoflara doğa filozofları adı verilir.
Felsefe terimini ilk kullanan düşünür Pythagoras’tır (Pisagor).

Felsefe bireysel yaşantımızda eleştirel ve sorgulayıcı bir bakış açısıyla düşünebilmeyi sağlar. Bireyin kendi varoluşunu anlam-
landırmasına yardımcı olur.

Toplumsal bilinçlenme ve aydınlanmaya katkı sağlar, etik ilkeler ve değerler konusunda uzlaşı oluşturulmasını destekler.

FELSEFE, MANTIK VE ARGÜMANTASYON

Mantık ve argümantasyonda kullanılan bazı temel kavramları tanıyalım:
Mantık: Doğru ve tutarlı düşünme türüdür.
Özdeşlik: Bir şeyin kendisiyle aynı olmasıdır. Örneğin "Kalem, kalemdir."
Çelişmezlik: Bir önermenin hem doğru hem de yanlış olamayacağını belirten akıl ilkelerinden biridir. Örneğin "Sıvı
hem akışkandır hem akışkan değildir."
Üçüncü Hâlin İmkânsızlığı: Bir önermenin ya doğru ya da yanlış olması durumudur. Örneğin “Kapı ya açıktır ya da
kapalıdır.”
Yeter-Sebep İlkesi: Tüm nesne ve varlıkların bir nedeni olduğunu ve nedensiz hiçbir şeyin var olamayacağını belir-
ten ilkedir. Örneğin “Sabahın olması için güneşin doğması yeterlidir.”
Önerme: Doğru ya da yanlış değeri alabilen yargı bildiren cümledir.

Tümdengelim: Tümel bir önermeden tümel bir önermeyi ya da tümel bir önermeden tikel önermeyi çıkaran akıl yürüt-
me yoludur.

Örneğin; Bütün cisimler yer kaplar.
Dünya bir cisimdir.
O hâlde Dünya da yer kaplar.

LİSEYE HOŞ GELDİN 25