Page 17 - Liseye Hoşgeldin - Kimya

‘Sayfa 19'da Beceri Temelli - I ve sayfa 20'de Bil - Bul - Çöz II’ uygulamalarını yaparken aşağıda verilen metin size yardımcı
olacaktır.
SU VE HAYAT
İnsan ve diğer canlılar için suyun başlıca yararları;
Su, besinlerin sindiriminde rol alırken besinlerin parçalanması ile oluşan atık maddelerin akciğer ve böbreklere taşınıp
dışarı atılmasını sağlar.
 Vücudun ısı dengesini sağlar.
Beyin su içerisinde görevini sürdürür. Beyinde suyun azalması beyin fonksiyonlarının kaybolmasına yol açar. Susuz
kalındığında sersemlik, algılama yeteneğinde düşme, karar verme mekanizmasında bozulmalar olur.
 Kanın işlevini yerine getirmesini sağlar. Vücuda alınan besinler ve oksijen gazı kanla birlikte hücrelere taşınır.
 Metabolizmayı hızlandırır, günlük harcanan kalori miktarını arttırarak kilo vermeyi kolaylaştırır.
 Suda yaşayan canlılar solungaçlarıyla, suda çözünmüş oksijeni alarak yaşamlarını sürdürürler.
 Bitkiler topraktaki suda çözünmüş maddeleri kökleriyle alır. Suyun çözücülük özelliği bitkiler için hayati öneme sahiptir.
Bitkilerin besinlerini yapmada kullandıkları temel maddeler, yapraklara kadar su ile iletilir.

Dünyadaki Kullanılabilir Su Kaynakları ve Su Tasarrufu
Dünyanın dörtte üçü suyla kaplı olmasına rağmen bu suyun sadece %3’ü kullanılabilmektedir. Dünyadaki su miktarı yaklaşık
1,4 milyar kilometreküptür. Bu suyun %97’sini tuzlu su %3’ünü de tatlı su kaynakları oluşturmaktadır. Dünyadaki tuzlu su
kaynakları işlenmeden kullanılamamaktadır.
Su tasarrufu için alınabilecek önlemler
Bozuk musluklar tamir edilmelidir.
Musluk ve duş başlıklarında su akışını azaltan, su basıncını arttıran sistemler kullanılmalıdır. Diş fırçalarken ve tıraş
olurken musluklar sürekli açık tutulmamalıdır.
Bulaşık ve çamaşır elde değil biriktirerek makinede yıkanmalıdır.
Duş yaparken musluk sürekli açık tutulmamalı ve duş süresi mümkün olduğunca uzatılmamalıdır.
Sebze ve meyvelerin yıkandığı sularla çiçek ve ağaçlar sulanmalıdır.
Yağmur yağma ihtimalinde arabalar yıkanmamalı veya bahçeler sulanmamalıdır.
Otomobilleri yıkarken sünger, kova kullanılmalı ve hortum uçlarına su püskürtmek için geliştirilmiş aparatlar takılmalıdır.
Tarım arazilerini sulamada salma sulama yerine damlama sulama yapılmalıdır.
Atık sular arıtılarak yeniden kullanılmalıdır.
Suyu kirleten maddeler çevreye atılmamalıdır.
İçerisinde Ca²⁺ ve Mg²⁺ katyonları bulundurmayan ya da çok az miktarda bulunduran sulara yumuşak su denir.
İçerisinde Ca²⁺ ve Mg²⁺ katyonlarını çok miktarda bulunduran sulara sert su denir.
Sert Suyun Özellikleri
Temizlikte daha fazla sabun kullanılmasına sebep olur.
Hoş olmayan acımsı bir tadı vardır.
Su şebekelerinde kullanılan borularda sert sulardan kaynaklanan kalsiyum karbonat ve magnezyum karbonat birikerek su
akışını zorlaştırır.
Yumuşak Suyun Özellikleri
Yumuşak su ile daha az sabun ve temizlik malzemesi kullanılır.
Yumuşak suyun içim lezzeti daha iyidir.
Yumuşak sularda daha az kireç tortusu oluştuğu için su tesisatlarına zararı az olur.
Hava, Toprak ve Su Kirliliğinin Sebepleri
Hava Kirleticiler
Fosil yakıt olan kömür ve petrolün yanması ile oluşan azot oksitler (NOx), kükürt oksitler (SOx), CO ve CO₂ gazları havayı
kirleten gazlardır. Bu ametal oksitlerinin oksijence zengin olanları SO₂, SO₃, CO₂ ve NO₂ havadaki su buharı ile birleşerek asit

ORTAÖĞRETİM 17 KİMYA-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ