Page 35 - Sanat Tarihi -12

TARİH ÖNCESİNDE ANADOLU’DA YAŞAM 2.
ÜNİTE

Paleolitik Çağ’a ait mağaralarda idol adı verilen çok sayıda heykelcik
bulunmuştur. Bu idollerin bazıları Avusturya’da bulunan “Willendorf”,
Çek Cumhuriyeti’nde bulunan “Dolni Vestonice” ve Fransa’da bulunan
“Brassempouy” venüsleridir (Görsel 2.6).

Mezolitik Çağ yerleşmelerinde yapılan kazılarda, yabani tahıl toplayı-
cılığını gösteren çok sayıda orak benzeri kesici aletler, havan elleri ve havan
taşları yanında avcılığın da devam ettiğini gösteren çok sayıda ok ve mızrak
ucu bulunmuştur.

Neolitik Çağ insanlarının mağaraları bırakarak kendilerine taş, saz ve
kamıştan kulübeler yapmaları ve köyler meydana getirmesiyle yapı sana-
tının bu çağda doğduğu söylenebilir. Özellikle mezar ve anıt oluşturmak
amacıyla kullanılan büyük taşlardan oluşan megalitik yapılar, Neolitik
Çağ’ın önemli eserlerindendir. Megalitik yapıların Akdeniz Havzası’nda
doğup daha sonra Fransa ve İspanya üzerinden İngiltere’ye ve bütün Avru-
pa’ya yayıldığı kabul edilmekle birlikte, dünyanın birçok yerinde de mega-
litlerin bulunduğu bir gerçektir. Günümüzde Kuzey Afrika, Habeşistan,
Filistin, Kafkasya, Hindistan ve Endonezya başta olmak üzere birçok yerde
megalitik yapılar ortaya çıkarılmıştır. Bu yapıların atası sayılan ve en sade
biçimde dayanak gerektirmeden ayakta duran taşlara “dikilitaş” ya da
“Menhir” denmektedir. Üç veya daha fazla dikilitaşın bir sunak çevresinde
dairesel bir düzen ile bazen de iç içe sıralar halinde yer almasına “kromlek”
denir. İki veya daha fazla dikilitaş üzerinde yatay taşların dizilmesine
“dolmen” denir. Tümülüs ise; bir yeraltı mezar odasıyla onun üzerine
yığılmış toprak yığınından oluşan yapay tepedir. Tümülüslere en çok Görsel 2.6
Anadolu, Orta Asya, Rusya ve Meksika’da rastlanır. Megalitik yapıların Brassempouy
Venüsü
önemli örneklerinden birisi de Neolitik Çağ’dan kalma ve İngiltere’deki
Stone Henge’dir (Görsel 2.7). Yine İngiltere’deki Rudston ve Fransa’daki
Le Grand Menhir Brise önemli menhir örneklerindendir.

Görsel 2.7
Güneş Tapınağı; Stonehenge, İngiltere

35