Page 110 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite
P. 110
2. ÜNİTE Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler
Tabakalaşma Piramidinin Neresindeyiz?
HAZIRLIK SORULARI
1. Toplumsal tabakalaşmanın her toplumda aynı olmamasının nedenleri neler olabilir?
2. Türkiye’de yaşayan insanların gelir düzeyleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?
3. Kendinizi bir sınıfa ait hissediyor musunuz? Düşüncelerinizi paylaşınız.
KAVRAMLARIMIZ
Tabakalaşma Piramidi
TABAKALAŞMA PİRAMİDİ
Sosyolojik incelemelerde toplumsal tabakalaşma bir pira- Orta Tabaka
mide benzetilerek açıklanmaya çalışılır. Toplumsal olanaklar- Orta tabaka pek çok farklı meslekteki insanı kapsamakta-
dan pay alma oranı toplumsal tabakalaşma piramidinin dır. Gelişmiş toplumlarda bugün nüfusun büyük bir bölümü
şeklinin değişmesine neden olur. Eğitim, sağlık, spor, siyaset, bu tabaka içindedir. Çünkü hizmet sektöründe çalışanlar,
ekonomi, kültür ve sanat gibi olanaklardan yararlanma sanayi sektöründe çalışanlara oranla ayırt edilebilir derecede
düzeyi, bireylerin hangi toplumsal tabaka içinde yer aldığının artmıştır.
belirlenmesinde dikkate alınması gereken bir ölçüttür.
Orta tabaka içinde birbirinden farklı üç kesim bulunmak-
Her toplumda tabakalaşma farklı biçimlerde karşımıza tadır. Orta tabakanın ortası kendi işlerinin başındaki küçük iş
çıkar. Bu yüzden her toplum için toplumsal tabakalaşma sahipleri, küçük market sahipleri ve çiftçilerden oluşur. Orta
şekilleri farklıdır. Gelişmiş toplumlarda toplumun refah tabakanın üstü esas olarak yönetici konumunda ya da profes-
seviyesi yükselmiştir. Bunun en önemli göstergelerinden biri, yonel konumda olanlardan oluşmaktadır. Bunların çoğunluğu
orta tabakayı oluşturan bireylerin sayıca artmış olmasıdır. bir yüksek öğrenim görmüştür.
Buna karşılık az gelişmiş toplumlarda toplumun ekonomik
refahı düşük olduğu için alt tabaka daha geniş, orta tabaka ise Toplumsal ve politik konular hakkındaki liberal görüşleri
daha dardır. Orta tabakayı belirlemek diğer tabakalara göre benimseyenlerin oranı özellikle profesyonel gruplar arasında
daha zordur. Orta tabaka alt ve üst tabakalar arasında yer oldukça yüksektir.
aldığı için ikisinin de özelliklerini taşıyabilir. Toplumsal
tabakalaşma piramidi alt, orta ve üst tabakadan oluşur. Orta tabakanın altı; büro elemanları, satış temsilcileri,
hemşireler ve diğerlerini kapsayan heterojen bir kategoridir.
Üst Tabaka
Üst tabaka önemli miktarda mülkiyete sahip olan az sayı- Alt Tabaka
daki kişilerden oluşmaktadır. Anthony Giddens’a göre üst Alt tabaka üyeleri üst ve orta tabakaya kıyasla ayırt edici
tabaka içindeki eski ve yeni zenginler arasında açık seçik bir derecede kötü çalışma koşulları ile düşük yaşam standartları-
statü farkı vardır. Mülkiyetleri birkaç kuşak öteden beri var na sahiptir. Bunların çoğunluğu uzun süredir işsiz olanlar ile
olan aileler, servetlerini kendileri kazananlara küçümsemeyle iş bulamayanlar arasında yer almaktadır. Örneğin inşaat
bakarlar. Bu ikisi kimi bağlamlarda karışık olsa da orta sınıf işçileri, seyyar satıcılar bu tabakada yer alırlar.
kökenleri olanlar kendilerini uzun süredir yerleşik olan,
servet sahiplerinin bulunduğu çevrelerden dışlanmış olarak
Üst Tabaka Orta Tabaka Alt Tabaka
hissederler. Mülkiyet hem Marks’ın hem de Weber’in vurgu-
ladığı gibi güç yaratır. Üst tabaka üyeleri yüksek mevkilerde
büyük bir çoğunlukla temsil edilirler. Üst tabakada bulunanla-
rın tüketim alışkanlıkları gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Kültürel
ve sanatsal etkinliklerden sınırsızca yararlanabilirler. Her tür
sosyal, siyasi ve ekonomik faaliyetin içinde bulunabilirler.
Üst tabakanın görünümü ülkelerin gelişmişlik düzeyine
göre farklılık gösterir. Yandaki görselde de görüldüğü gibi
gelişmiş ülkelerde üst tabaka daha geniş ve sayıca daha fazla- Gelişmemiş ülkelerin Gelişmiş ülkelerin Gelişmekte olan ülkelerin
dır. Gelişmemiş ülkelerde ise üst tabaka daha dar ve sayıca tabakalaşma piramidi tabakalaşma piramidi tabakalaşma piramidi
daha azdır. Tablo 2.15: Tabakalaşma piramitleri
164
