Page 191 - Tasarım Beceri Atölyeleri Öğretmen El Kitabı

Floresans ve fosforesansın temel prensibi fotonlarla uyarılan atomların son yörüngelerindeki elektronların
uyarılmaları ve uyarılma bittikten sonra temel hale dönerken elektronların aynı dalga boyunda veya daha uzun
dalga boylarında (daha düşük enerjili) ışın yaymalarına dayanır. Bu olay fotoluninesans olarak adlandırılır.
Uyarılma sonucunda elektronun spininde bir değişiklik oluşturmuyorsa bu olay floresans, elektronun spininde
değişiklik olursa fosforesans olayıdır.

Lüminans özellik gösteren maddeler doğada hatta canlı vücudunda dahi bulunmaktadır. Örneğin bitkilere
yeşil rengi veren klorofilin floresans özelliği vardır. Bununla birlikte bazı deniz canlılarında (denizanası ve si-
yonabakterilerde) fosforesans özellik gösteren moleküller bulunmaktadır.

Fosforesans özellik gösteren maddeler saatlerin kadranlarında, trafik levhalarında, acil durum sinyallerin-
de, tekstil ve aksesuar malzemelerinde ve plazma görüntü panellerinde sıklıkla kullanılmaktadır.

ZnS ve özelliği: Fosforesans özellik gösteren bir maddedir. Özellikle katot ışınları tüpünde kullanılmakla
birlikte günümüzde güneş panellerinde kullanım alanı bulmuştur. ZnS katısının fosforesans özelliği maalesef
çok uzun değildir. Sentezlenen maddenin saflığına bağlı olarak değişen bir özelliktir. Bu sebeple lüminesans
özelliğini katkılayıcı maddelerle birlikte kullanımı yaygındır. Örneğin Cu ile katkılanmış ZnS 40 dakika ışıma
2+
yapabilir.
0,1 M Zn(CH COO) . 2H O çözeltisinin hazırlanması: Çinko asetat dihidrat çinko kaynağı olarak kullanı-
3
2
2
lacaktır. Bu etkinlikte 100 mL 0,1 M Zn(CH COO) . 2H O çözeltisinin hazırlanması yeterlidir. Yapılan resim/
2
3
2
tasarımda kullanılacak yüzeye göre miktar arttırılabilir. Aşağıda 100 mL 0,1 M Zn(CH COO) . 2H O çözeltisi-
2
2
3
nin nasıl hazırlanacağı açıklanmaktadır:
M (Zn(CH COO) . 2H O) : 219,5 g/mol
2
a
2
3

Hassas terazide 2,195 g Zn(CH COO) . 2H O katısından tartılarak alınır. 100 mL hacimli temiz bir balon
2
3
2
jojeye tartılan miktar ilave edilir. Üzerine bir miktar saf su ilave edilir ve balon jojenin ağzı kapatılarak dikkatli
bir şekilde çalkalanır. Sonra balon jojenin hacim çizgisine kadar saf su ilave edilerek çözelti hazırlanır.
0,1 M Na S çözeltisinin hazırlanması: Sodyum sülfür (Na S) sülfür kaynağı olarak kullanılacaktır. Bu et-
2
2
kinlikte 100 mL 0,1 M Na S çözeltisinin hazırlanması yeterlidir. Yapılan resim/tasarımda kullanılacak yüzeye
2

183