Page 193 - Tasarım Beceri Atölyeleri Öğretmen El Kitabı

EMNİYET RİSKLERİ VE TEDBİRLERİ

• Kimya laboratuvarında kimya öğretmeninin gözetiminde çalışınız.

• Laboratuvarlarda her ne sebeple olursa olsun hiçbir kimyasal maddenin tadına bakılmamalı, içilmemeli,
doğrudan koklanmamalıdır.

• Kimyasal maddelerin cilt ile temasında bol su ile yıkanmalıdır.

• Laboratuvarda çalışırken kişisel korunma kurallarına (önlük, eldiven ve gözlük) dikkat edilmelidir.

• Amonyak keskin ve hoş olmayan kokuya sahip bir gazdır. Koklanmamalıdır.

• Cam malzemelerle çalışırken kırılmalara bağlı kesiklere karşı dikkatli olunmalıdır.
• Laboratuvarda bir cihaz kullanılacaksa cihazla ilgili uzmandan eğitim/bilgilendirme alınmalıdır

ÖĞRETMENE NOTLAR

• Bu etkinlikte öğrencilerin kimya laboratuvarında floresans özellik gösteren çinko sülfür (ZnS) bileşiğini
sentezlemeleri gerekmektedir. ZnS floresans özellik göstermekle birlikte yan katyonlarla birlikte flore-
sans özelliği arttırılabilen bir bileşiktir. Çalışma yönergesinde sadece ZnS’ ün sentezlenme basamakları
açıklanacaktır. ZnS’ ün floresans özelliği kullanılan maddelerin saflık derecesinden ve işlem sürecindeki
deneysel hatalarından (özellikle safsızlık miktarını arttıracak faaliyetlerden) etkilenmektedir. Bu sebeple
istenilen parıldama sağlanamazsa aynı prosedür mangan (Mn), öropyum (avropyum) (Eu), demir (Fe),
bakır (Cu) ve gümüş (Ag) gibi maddelerin suda çözünen tuzlarının katkılaması ile de gerçekleştirilebilir.

• Saf ZnS’ un sentezlenmesi sırasında ortamın bazik özellik göstermesi (pH>8) saflık derecesini arttırmak-
tadır. Bu amaçla NH kullanılması suda çözünen türler açısından daha uygundur. Kullanılan NH ün
3
3
molaritesi önemli olmamakla birlikte derişik NH çözeltisinden 5-6 damla ilave edilmesi yeterli olacaktır.
3
Derişik NH keskin kokulu ve tehlikeli bir kimyasal olduğu için cilt ve göz ile temas etmemesine dikkat
3
edilmelidir.
• ZnS’ un floresans özelliği sulu ortamda gözlenememektedir. Bu sebeple resim üzerine uygulanırken say-
dam özellik gösteren reçine (yapıştırıcı vb.) veya vernik ile uygulanması gerekmektedir.

• ZnS’ un floresans özelliği mor-mavi ışık varlığında artmaktadır. Resmi kısmi sürelerle aydınlatmada bu
özelliğe sahip bir ışık kullanılması uygun olur.

185