Page 295 - Tasarım Beceri Atölyeleri Öğretmen El Kitabı

• Endüstriyel veya evsel atıklardan kaynaklı su kirleticilerden biri olan boyalar,
• Boya ile kirletilmiş atık suların hangi tekniklerle temizlendiği,

• Atık suyu temizlemek için kullanılan tekniklerin avantaj ve dezavantajları,
• Adsorbsiyon tekniğinin nasıl uygulandığı,

• Emici (absorbant) olarak hangi tür maddelerin kullanıldığı
hakkında araştırmalar yapılarak başlanır. Araştırma sonuçları bireysel olarak gerçekleştirilip çalışma ekibi
ile paylaşılır.

Evsel atık sulardan boyar maddelerin uzaklaştırılması için adsorbsiyon tekniği kullanım kolaylığı, toksik
maddelere karşı tekniğin duyarlı ve en önemlisi de ekonomik olması kriterlerinden dolayı çok uygun bir tek-
niktir. Bu teknikte sırasında birçok madde emici olarak kullanılabilir. En çok tercih edilen emici madde aktif kö-
mürdür. Aktif kömür, ilaç ve kozmetik sanayi dâhil birçok alanda etkin kullanıma sahiptir. Ancak aktif kömür
pahalıdır. Boyaların sulardan arındırılması amacıyla daha ekonomik emici maddeler de vardır. Testere (bıçkı)
tozu, kırmızı çamur, kül, bunlardan birkaç tanesidir. Bu etkinlikte doğaya zararı olmayan organik temelli geri
dönüşüm maddelerinin boyar maddeleri absorbe ederek atık suyu temizlemesi sağlanacaktır.

Bu sebeple, renkli çamaşırların (özellikle çok renk veren kot kıyafetler veya koyu renk kıyafetler gibi) yı-
kanması sırasında makinaya çamaşırlarla birlikte konulan portakal/limon kabuğu içeren bir materyal tasarla-
nabilir. Kullanım kolaylığından kaynaklı ürün bir top şeklinde tasarlanabilir. Ancak öğrencilerden gelecek gö-
rüşlere göre bu nesne farklı şekillerde de tasarlanabilir. Ancak tasarım sürecinde yaratıcılık, estetik, işlevsellik,
ekonomiklik, dayanıklık gibi kriterler dikkate alınarak tasarım gerçekleştirilmelidir.

Tasarım süreci 2 aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada boyar madde ile kirletilmiş suyu temizlemek için
kullanılacak emici madde hazırlanacaktır. İkinci aşamada ise bu emici maddeyi ihtiva eden bir yıkama topu
tasarlanacaktır.

Aşama 1: Emici Maddenin Hazırlanması

Bu aşamada boyar maddeleri adsorbe etmesi için kullanılacak emici maddenin nasıl hazırlanacağı ayrıntılı
olarak açıklanacaktır. Emici madde olarak limon kabukları kullanılacaktır.

Öncelikle limon kabukları üzerindeki toz ve suda çözünür maddelerden arındırılmak için deiyonize su ile
yıkanır. Yüzeysel kirleticilerinden arındırılan kabuklar güneş ışığında 4 gün, daha sonra da 90 C sıcaklıkta
O
fırında 24 saat kurutulur. Kuru kabuklar bir mekanik değirmenden geçirilerek toz haline getirilir. Bu aşamada
gerekli ise havan veya daha farklı öğütücüler kullanılabilir. Kabukların öğütülmesinin sebebi emici maddenin

287