Page 21 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 3.Ünite

Şiir

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Akıncı şiirinde şair, sanat ve medeniyet görüşü doğrultusunda Türk tarihinden parlak bir kesit sun-
muştur. Sanatçı ahenk unsurlarının yanı sıra sözün anlatım gücünü artırmak için hayallerden, imge-
lerden, izlenimlerden, birtakım benzetme ve mecazlardan faydalanmıştır. Şiire özgü bu nitelikler, şiiri
şeklen kendine benzeyen diğer metinlerden (manzume) ayırır. Şiirin mutlaka ölçülü, kafiyeli olması
gerekmediği gibi dizeler hâlinde, ölçülü, kafiyeli yazılmış her metin de şiir değildir. “Şiir biçiminde”
anlamına gelen manzumelerle sanatsal olmayan her konu işlenebilir: Yemek tarifi yapılabilir, tarihî bir
konu vb. anlatılabilir.

AHLÂK

Ahlâk yolu pek dardır;
Tetik bas, önü yardır.
YALNIZLIK ŞİİRİ
Sakın ‘’hakkım var’’ deme,
karanlığın insanı delirten bir ihtişamı vardır
Hak yok, vazîfe vardır!
yıldızlar aydınlık fikirler gibi havada salkım salkım
bu gece dağbaşları kadar yalnızım
Hak milletin, şan onun,
Gövde senin, can onun,
çiçekler damlıyor gecenin parmaklarından
Sen öl ki o yaşasın;
dudaklarımda eski bir mektep türküsü
Dökülecek kan onun.
karanlıkta sana doğru uzanmış ellerim
(...)
gözlerim gözlerini arıyor durmadan
Millete ver canını,
nerdesin
Ocağını, şânını...
Attilâ İlhan
Bir âşık olsan bile

Feda et cânânını...
Ziya Gökalp

Yalnızlık Şiiri adlı metinde edebî sanatlar; mecaz-
lar, imgeler, anlam kapalılığı, ahenkli söyleyiş, dil iş-
çiliği... ile sağlanan bir estetik söz konusudur. Bu me-
tin, düzyazıya çevrildiğinde aynı etkiyi uyandırmaz;
sanat gücünden ve değerinden çok şey yitirir.
Ahlâk adlı metinde anlatılanlar düzyazı biçimin-
de de ifade edilebilir. İmgelere yer vermeyen, çok
anlamlılıktan ve sanatsallıktan uzak, konuşma diliyle
oluşturulan bu metin öğreticidir. Ahlâk adlı metin; di-
zeler hâlinde yazılmasına, ölçülü ve kafiyeli olmasına
rağmen şiir değil manzumedir.

89