Page 37 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

3.2. GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

Dünya nüfusunun artması teknoloji, tarım ve sanayi faaliyetlerini de artırır. İnsanlar tarafından ger-
çekleştirilen aşırı üretim ve tüketim süreçleri doğanın zarar görmesine neden olur. İnsanların doğaya
karşı bilinçsiz yaklaşımı pek çok sorunu da beraberinde getirmiştir. Hızlı nüfus artışı, çarpık kentleşme,
endüstrileşme ve doğal kaynakların aşırı kullanımı tüm insanlığı ilgilendiren çevre sorunlarını ortaya
çıkarmıştır.

3.2.1. GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARININ SEBEPLERİ VE OLASI SONUÇLARI

Ekosistemin yapısını bozan kimyasal maddelerin ve kirleticilerin yoğunluğunun artarak ekolojik den-
genin bozulmasına çevre kirliliği denir. Çevre kirliliğine neden olan pek çok kirletici madde; doğal
çevreyi oluşturan hava, su ve toprak yapısına zarar vererek ekolojik dengenin bozulmasına yol açar.
Güncel çevre sorunları; hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, radyoaktif kirlilik, ses kirliliği, asit yağmur-
ları, küresel iklim değişikliği, erozyon, doğal hayat alanlarının tahribi ve orman yangınları ile biyolojik
çeşitliliğin azalması başlıkları altında incelenecektir.

Hava Kirliliği

Yaşam için gerekli olan hava; %78 azot, %21 oksijen, %1 argon, karbondioksit ve su buharından
oluşur. Atmosferdeki gazların ve kirleticilerin belirli ölçülerin üzerine çıkmasına hava kirliliği denir. Kü-
kürtdioksit (SO ), karbondioksit (CO ), ozon (O ), azotdioksit (NO ) gibi gazların ve kimyasalların normal
2
2
3
2
değerlerin üzerine çıkması hava kirliliğine yol açar. Bu durum insan sağlığını, bitki ve hayvanları olum-
suz etkiler. Hava kirliliğinin nedenleri doğal ve insan kaynaklı olarak iki grupta incelenebilir. Volkan pat-
lamaları, orman yangınları ve toz fırtınaları doğal kaynaklı kirleticilerdir (Görsel 3.27). Gazlar, partiküller,
duman ve hidrokarbonlar bu kirleticilere örnek verilebilir. Fabrikalar, termik santraller, petrol rafinerileri
ve motorlu taşıtlar insan kaynaklı kirleticiler arasında yer alır (Görsel 3.28). Azot, kükürt, karbon, sülfür
oksitler, uçucu organik bileşikler ve hidrokarbonlar bu kirleticilerden bazılarıdır. Hava kirliliği iklimi, doğa-
yı, ekolojik dengeyi ve insan sağlığını bozduğu gibi sera etkisinin artması, ozon tabakasının incelmesi
gibi küresel çevre sorunlarına da neden olur.

Görsel 3.27: Doğal kaynaklı kirletici Görsel 3.28: İnsan kaynaklı kirletici

BİYOLOJİ 10
171