Page 39 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

2 GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

BÖLÜM

Toprak Kirliliği

İnsan faaliyetleri sonucunda toprağın fiziksel,
kimyasal ve biyolojik yapısının bozulmasına toprak
kirliliği adı verilir (Görsel 3.30). Doğada az bulunan
ve çevrimi çok yavaş olan cıva, kurşun ve kadmiyum
gibi ağır metaller ile radyoaktif maddelerin kullanıldık-
tan sonra atıklarının doğada birikmesi kirliliğe neden
olur. Özellikle toprakların bu şekilde kirletilmesi top-
rakların verimliliğini düşürür. Tarımda yapılan yanlış
gübreleme de toprak kirliliğinde önemli bir etkendir.
Verimli arazilerin bu şekilde kaybı tarımsal faaliyetleri
olumsuz yönde etkiler. Kirlenmiş toprakta biriken kim-
yasal maddeler, ağır metaller biyolojik birikim yoluyla Görsel 3.30: Toprak kirliliği
besin zincirinden bitkilere, hayvanlara ve insanlara geçer. Bu durum kanser, sinir sistemi, solunum sis-
temi, karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları olmak üzere pek çok hastalığa neden olur.

Radyoaktif Kirlilik

Radyoaktif maddelerin canlıların yapısında ve çevrede birikerek belirli değerlerin üzerine çıkmasına
radyoaktif kirlilik denir. Nükleer santraller, röntgen ve tomografi cihazları, cep telefonu, televizyon, mik-
rodalga fırın, batarya radyoaktif kirliliğe neden olan etkenler arasında yer alır. Radyoaktivitenin canlılara
ve doğal çevreye etkisi; ışınların cinsine, şiddetine ve süresine bağlı olarak değişir. Radyoaktif kirlilik;
canlılarda mutasyona yol açtığı gibi başta kanser olmak üzere radyasyon yanıkları, genetik bozukluklar
ve bağışıklık sistemi hastalıklarına neden olur. Cep telefonu kaynaklı elektromanyetik kirlilik ise alz-
heimer(alzaymır), parkinson, MS (multiple sclerosis-maltıbıl sklerosıs) gibi sinir sistemi hastalıklarının
riskini artırmaktadır.

Ses Kirliliği

Çevre sorunlarının bir diğeri ses kirliliğidir. Ya-
şam alanlarında belirli bir ses şiddetinin (desibel)
üzerindeki istenmeyen ve gürültü oluşturan seslere
ses kirliliği denir (Görsel 3.31). Gürültü insan sağlı-
ğını ve başarısını olumsuz etkiler. Kalabalık şehirler-
de yaşayan insanların çoğu gürültüden uzaklaşmak,
dinlenmek ve doğayla baş başa olabilmek için şehrin
dışına çıkmayı, sessizliği tercih eder. Ses kirliliği; işit-
me kaybı, solunum ve dolaşım bozukluğu gibi fizyo-
lojik hastalıklara neden olabilir. Bunun dışında stres,
dikkat dağınıklığı ve uyku düzeninin bozulması gibi
durumlara da yol açabilir. Görsel 3.31: Ses kirliliği

BİYOLOJİ 10
173