Page 15 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

1. Ön beyin: Ön beyin, beynin en büyük bölümüdür. Uç beyin ve ara beyin olmak üzere iki çeşittir.

Uç beyin (Beyin yarım küreleri): Sağ ve sol iki yarım küreden oluşan bölümdür. Büyük ölçüde sol yarım
küre, vücudun sağ tarafından gelen uyarıları alır ve kontrol eder, sağ yarım küre vücudun sol tarafından
gelen uyarıları alır ve kontrol eder.
Beynin ön lobu ile yan lobunu ayıran enine girintiye Rolando yarığı denir. Rolando yarığının ön kıs-
mında motor nöronları, arka kısmında duyu nöronları bulunur. Beyin yarım küreleri, alttan beyin üçgeniyle
üstten nasırlı cisimle birbirine bağlıdır.
Uç beyinden enine kesit alındığında dışta boz (gri) madde, içte ak (beyaz) madde yer alır. Boz mad-
de nöron gövdelerinden ve dendritlerden; ak madde miyelinli nöronların aksonlarından oluşur. Uç beyne
beyin kabuğu (korteks) denir. Beyin kabuğunun üst kısmı kıvrımlıdır. Beyin kabuğunda istemli kas hare-
ketlerini, duyu organlarından gelen duyuların algılanmasını, hafıza ve düşünme gibi fonksiyonları yöneten
merkezler vardır (Görsel 1.1.13).

Sol Beyin Sağ Beyin
Fonksiyonları Fonksiyonları

Sağ el kontrolü Sol el kontrolü

Dil becerisi Hayal gücü

Analitik düşünce Sanatsal farkındalık

Mantık Yaratıcılık

Karar verme Sezgi

Bilim ve matematik Bütüncül düşünce

Sayısal beceriler Üç boyutlu algılama

Yazım becerileri Kavrama

Müziksel farkındalık

Rolando yarığı Rolando yarığı

Görsel 1.1.13: Uç beynin fonksiyonları

ARAŞTIRIYORUM

Vücutta görevini yerine getiremeyen bir organın yerine canlı veya kadavradan alınan sağlam
bir organın cerrahî yöntemlerle nakledilmesi işlemine organ nakli denir. Organ bağışı yapmak
nakil için bekleme listesindeki hastalara yaşam umududur. Organ nakli sırasında beyin ölümü
gerçekleşmiş bireylerin organları kullanılmaktadır. Bunun nedenini organ nakli merkezlerinden,
il sağlık müdürlüklerinden ve Genel Ağ üzerinden araştırınız. Araştırma sonuçlarını sınıf içeri-
sinde arkadaşlarınızla paylaşınız.

27