Page 10 - Coğrafya 10 | 3.Ünite
P. 10
KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER
Demir yolu ulaşım sisteminin bir ülkede gelişmesinde o ülkenin teknolojik açıdan gelişmişlik düzeyi ile
yeterli sermaye birikimine sahip olması önemlidir. Bu tür gelişmiş ülkeler, oldukça sık bir demir yolu ağına
sahiptir. İklim ve yeryüzü şekilleri gibi fiziki faktörlerin yanı sıra nüfusun dağılışı gibi beşerî faktörler de de-
mir yolu ağının dağılışını etkiler. Bu açıdan bakıldığında nüfusun seyrek olduğu engebeli bölgelerde demir
yolu ağının da yeterince gelişmediği görülmektedir.
BİLGİ HAVUZU
Kıtaaşırı hatlar, kıtaların bir kıyısından diğer kıyısına ulaşan ve çok uzun mesafeli olan demir yollarıdır.
Bu tür hatlara Moskova'yı Büyük Okyanus'a bağlayan Transsibirya (Rusya) ile Montreal'i ülkenin batısındaki
Vancouver'a (Venkuvır) bağlayan Pasifik (Kanada) hatları örnek verilebilir.
Kuzey Amerika, demir yolu ağının en yoğun olduğu kıtadır. Sanayi ve ticaretin geliştiği ABD’nin doğusu ile
Kanada’nın güneyinde demir yolları yoğunlaşmıştır. Benzer şekilde Avrupa Kıtası'nın batısında sık bir demir
yolu ağı göze çarparken doğusunda bu ulaşım ağı oldukça seyrektir. Asya Kıtası, Avrupa ve Kuzey Amerika
kadar sık demir yolu ağına sahip değildir. Himalayalar, Orta Asya ve Sibirya demir yolu ulaşımının seyrek-
leştiği yerlerdir. Buna karşılık Hindistan, Japonya ve Güney Kore demir yollarının yoğunlaştığı ülkeler olarak
dikkat çekmektedir. Afrika Kıtası genelinde seyrek olan demir yolu ağı, daha çok sömürgeci devletler tarafın-
dan buradaki madenleri limanlara taşımak amacıyla yapılmıştır. Demir yolu ağının en sık olduğu yer kıtanın
en gelişmiş ülkesi olan Güney Afrika Cumhuriyeti'dir. Okyanusya Kıtası'na bakıldığında ise demir yolları,
sanayinin geliştiği ve nüfusun yoğunlaştığı kıtanın güneydoğu kıyılarında bulunmaktadır.
UYGULAMA
Aşağıdaki tabloda dünyada en fazla demir yolu ağına sahip ülkeler gösterilmiştir (2014). Tabloda verilen
bilgilerden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Ülke Demir Yolu Uzunluğu (km)
ABD 228 218
Rusya 85 266
Çin 66 989
Hindistan 65 808
Kanada 52 131
Almanya 33 426
Fransa 30 013
Brezilya 29 817
Meksika 26 704
Arjantin 25 023
Demir yollarının varlığıyla ülkelerin gelişmişlik düzeyi arasında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncele-
rinizi aşağıdaki boşluğa yazınız.
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
Fransa ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinin yüz ölçümü bakımından tablodaki diğer ülkelerden
daha küçük olmasına rağmen sahip olduğu demir yolu ağları oldukça yoğundur. Sizce bu duru-
mun başlıca sebepleri nelerdir?
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
224
