Page 7 - Coğrafya 10 | 3.Ünite

10. Sınıf
ULUSLARARASI ULAŞIM HATLARI
221

Deniz yolları, kara yollarından sonra gelişme
gösteren ve daha çok yük taşımacılığında kullanılan
ulaşım ağıdır. İlk ve Orta çağlarda daha dar alanlar-
da kullanılan deniz yolları, coğrafi keşiflerle birlikte
daha çok kıtalar arası ticarette kullanılmaya başlan-
mıştır. Buharlı gemilerin icadı ile ağır tonajlı gemile-
rin yapılması, bu yolların önemini daha da artırmıştır.
Deniz yolu, günümüzde ürünlerin uzak mesafelere
taşınmasında kullanılan en yaygın ulaşım ağıdır. Do-
layısıyla dünya ticaretinin büyük bir bölümü bu yolla
gerçekleşmektedir. Tek seferde fazla miktarda yü-
kün taşınması, yol yapım ve bakım giderlerinin ol-
maması ve güzergâhta değişiklik yapılabilmesi gibi
nedenlerle en düşük maliyetli ulaşım sistemi olarak Görsel 3.4: Konteyner dolu yük gemisi
dikkat çekmektedir (Görsel 3.4).
Sekiz büyük hat olarak gruplanan dünyadaki deniz yollarının en önemlisi, Batı Avrupa ile Kuzey Amerika'yı
birbirine bağlayan Kuzey Atlantik Yolu'dur (Harita 3.1). Bu durumun asıl nedeni, bu iki bölgenin dünyanın en
önemli üretim ve tüketim merkezleri olmasıdır. Dünyadaki deniz yollarında gerçekleşen yük taşımacılığının
önemli bir kısmı bu yolda gerçekleşmektedir. Ku zey Atlantik’ten sonraki en önemli yol ise Batı Avrupa’dan
başlayıp Akdeniz, Süveyş Kanalı, Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'nu geçerek Asya’nın doğusuna kadar uzanan
güzergâhtır. Bu yol, Orta Doğu'daki petrolün dünyaya; Batı Avrupa'daki sanayi ürünlerinin de doğuya aktarıl-
masında önem arz etmektedir. Ayrıca bu deniz yolunun en önemli noktasını Süveyş Kanalı oluşturmaktadır.
Ümit Burnu Yolu, deniz yollarında önemli bir güzergâh olmasına rağmen Süveyş Kanalı'nın açılmasından
sonra önemini kısmen yitirmiştir. Panama Kanalı'nın açılmasına bağlı olarak Pasifik Aşırı Yolu ile Karayip-
ler-Meksika Körfezi Yolu gibi güzergâhların önemi artmış, Pasifik-Güney Amerika Yolu'nun dolayısıyla Ma-
cellan Boğazı'nın önemi de kısmen azalmıştır.

1
2
6
8
7
6
4
5

3

Başlıca Deniz Yolu Güzergâhları
1 Kuzey Atlantik Yolu 5 Pasifik, G. Amerika, K. Amerika ve Avrupa Yolu Yoğun güzergâhlar
2 Batı Avrupa, Akdeniz ve Hint Okyanusu Yolu 6 Pasifik Aşırı Yolu Diğer güzergâhlar
3 Ümit Burnu Yolu 7 Karayipler-Meksika Körfezi Yolu 0 2000 4000
4 Atlantik, G. Amerika ve Doğu Kıyısı Yolu 8 Meksika Körfezi, Karayipler ve Amerika'nın km
Doğu Kıyıları Yolu
Harita 3.1: Deniz yolları ulaşım sisteminde önemli güzergâh ve bağlantılar (Tümertekin E., Özgüç N. 2013)

221