Page 5 - Coğrafya 10 | 4.Ünite

ÇEVRE VE TOPLUM

BİLGİ HAVUZU

1900'lü Yılların Başından Günümüze Kadar En Fazla Can Kaybının Yaşandığı 10 Afet

Afet Tarih Yaklaşık Can Kaybı (Bin)
Haiti Depremi 12 Ocak 2010 316
Sumatra (Endonezya) Tsunamisi 26 Aralık 2004 230
Vargas Seli ve Toprak Kayması (Venezuela) 10-20 Ocak 1999 30
Bangladeş Kasırgası 20-29 Nisan 1991 143

Tangshan (Tangşan) Depremi (Çin) 26 Temmuz 1976 250
Yungay Toprak Kayması (Peru) 31 Mayıs 1970 18
Bhola Kasırgası (Pakistan-Hindistan) 7-13 Kasım 1970 300
Gansu Depremi (Çin) 16 Kasım 1920 250
İspanyol Gribi 1918-1919 20 000

Pelee Yanardağı Felaketi (Martinik Adası / Fransa) 8 Mayıs 1902 30

Doğada meydana gelen olayların afet olarak nitelendirilebilmesi, insanların bu olaylardan olumsuz etki-
lenmeleri durumunda söz konusu olur. Örneğin insanların bulunmadığı ya da gerekli tedbirlerin alındığı bir
alanda meydana gelen deprem, insanları olumsuz etkilemediği sürece afet sayılmaz. Bunun yanı sıra bazı
afetlerin sonucu, başka afetlerin başlangıcı olabilir. Sel, taşkın ve depremlerden sonra salgın hastalıkların
ortaya çıkması bu duruma örnek verilebilir. Afetler, oluşum hızlarına göre ani ve yavaş gelişen afetler olmak
üzere ikiye ayrılır. Deprem, çığ, su baskınları gibi afetler ani geliştiği için bu afetler öncesinde ye terince ön-
leyici ve koruyucu tedbirler alınamamakta dolayısıyla büyük can ve mal kayıpları yaşanabilmektedir. Buna
karşılık kuraklık, erozyon ve salgın hastalıklar gibi daha yavaş gerçekleşen afetler öncesinde önleyici ve ko-
ruyucu tedbirler almak mümkündür. Ayrıca afetlerin herhangi bir bölgede yol açtığı sonuçları afetin büyük-
lüğü, nüfus yoğunluğu, yapılaşma özel likleri ve ekonomik gelişmişlik düzeyi gibi faktörler etkiler.

UYGULAMA

Türkiye'de Doğal Afetlerin Görülme Oranı Türkiye'de Afetzede Sayısına Göre Afet Türlerinin Oranı
%4 %2 %3
%2 %4
%7 %21

%18 %45 %7

%8
%55
%14
%10

Heyelan Kaya Düşmesi Sel ve Taşkın Deprem Çığ Çoklu Afetler Diğer Afetler
AFAD'ın (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) 50 yıllık verileri doğrultusunda hazır lanan yukarıdaki
grafikte Türkiye’de yaşanan doğal afetlerin görülme sıklığı ve afetzede sayısına göre afet türlerinin oranları
verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• Türkiye'de oransal bakımdan en çok görülen ve insanları en fazla etkileyen afetler hangileridir?
• Afetlerin görülme oranları ile afetzede oranlarının paralellik göstermemesini nasıl açıklayabilirsiniz?
• Tsunami, tayfun, kasırga ve volkanik patlama gibi doğal afetlerin ülkemizde etkili olmamasının nedenleri
neler olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

234