Page 6 - Coğrafya 10 | 4.Ünite

10. Sınıf
AFETLER
235

Afet yönetimi; risk ve zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme olmak üzere dört aşamadan oluşur
(Görsel 4.3). Bu kavram, afet sonrası gerçekleştirilen müdahale ve iyileştirme çalışmalarının yanı sıra afet
öncesinde yapılması gereken zarar azaltma ve hazırlık çalışmalarını da kapsar. Afetle mücadelede en etkili
yöntem, afetin oluşmasına zemin hazırlayacak koşullara karşı bilinçli davranarak önceden önlem almaktır.
Bu doğrultuda toplumdaki afet bilincinin gelişmesi amacıyla eğitim programları düzenlenmelidir. Japonya,
geliştirdiği afet yönetim sistemiyle afetlerin yol açacağı olumsuzlukları azaltma konusunda dünyada güzel bir
örnek teşkil etmektedir. Ülkemizde de özellikle Gölcük (17 Ağustos 1999) ve Düzce (12 Kasım 1999) depremle-
rinden sonra afet yönetimi ve koordinasyonu konusunda ciddi adımlar atılmıştır. Bu doğrultuda afetlerle mü-
cadelede görev yapan tüm kamu kurum ve kuruluşları birleştirilmiş ve 2009'da çıkarılan ilgili yasa ile bu yetki,
Başbakanlığa bağlı olarak kurulan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına (AFAD) devredilmiştir. Bu durum,
afetlerle etkin mücadelede sorumlulukların tek bir çatı altında toplanması bakımından önemlidir. Çalışmala-
rına hız veren AFAD, yeni bir afet yönetim modeli hazırlayarak bu modeli uygulamaya koymuştur. Bu model;
afetlerin önceden tespiti ve afet sonrası yaşanabilecek zararları önleyecek veya en aza indirecek önlemlerin
alınması, afet sonrasında etkin müdahale ve koordinasyonun sağlanmasının yanı sıra iyileştirme çalışmaları-
nın da bir bütünlük içerisinde yürütülmesini öngörmektedir.

Hazırlık 4 İyileştirme DİKKAT EDELİM

1 Afet esnasında ve sonrasında yet-
2 kili makamlardan gelecek bilgi ve
yönlendirmeler sabırla beklenmeli
ve ona göre hareket edilmelidir. Aksi
3 takdirde telaşlı ve ani hareketlerin
afetlerin yol açacağı olumsuzlukları
Risk ve Zarar Azaltma
daha da artıracağı unutulmamalıdır.
Müdahale

Görsel 4.3: Afet yönetim aşamaları
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS); konuma dayalı her türlü bilginin toplanması, depolanması, işlenmesi, ana-
liz edilmesi ve sunulması olarak tanımlanabilir. CBS’nin konumsal veri yönetimi, konumsal analiz ve grafik
görüntüleme kapasitesi ile deprem, sel, heyelan, yangın, volkanizma, fırtına ve salgın hastalıklar gibi afetlerin
etkisi azaltılabilmektedir.
CBS’nin afet yönetim sistemi ile ilgili çalışmalarda kullanılmasının çok büyük avantajları vardır. Bu avan-
tajlar; etkin bir veri paylaşım aracı olması, güncellenebilmesi, hızlı veri analizleri yapabilmesi, kolay çözüm-
ler sunabilmesi ve çok yönlü görselleştirme imkânı
sunabilmesi şeklinde sıralanabilir. Örneğin yaşanan
bir sel felaketinde kurtarma ve tahliye çalışmaları
açısından ilgili bölgeye ulaşmak gerekmektedir. Bu
durumda CBS teknolojileriyle yapılan analizler saye-
sinde sahanın topoğrafya haritası, felaketin yaşan-
dığı alanın yeni çekilmiş uydu fotoğrafları, tahliyesi
gerçekleştirilecek olan insanların lokasyonu ve böl-
genin ayrıntılı ulaşım haritaları gibi verilerin bir ara-
da sunulması felaketin etkilerini en aza indirgeme
adına oldukça önemlidir (Görsel 4.4).
CBS’de her türlü coğrafi veri, sistemde farklı kat-
manlar hâlinde birbirlerinden bağımsız olarak tutu-
labilir. Bu şekilde bir yöreye ait yüzlerce farklı veri Görsel 4.4: Afetlerde CBS kullanımı
için yüzlerce farklı tabaka oluşturulabilir. İstenildiği takdirde bunlardan biri veya birkaçı sistemde aktif hâle
getirilerek bunlar üzerinde istenilen analizler kolaylıkla yapılabilmekte ve yeni durumlar karşısında ihtiyaç-
lara cevap verebilecek yeni haritalar geliştirilebilmektedir.
235