Page 14 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

C TÜRKİYE’DE YERLEŞMELER

1. Türkiye’de Şehirlerin Fonksiyonları

Şehirleri kırsal yerleşmelerden ayıran en önemli özelliklerden biri sahip oldukları işlevsel yapılardır. Kır-
sal yerleşmelerde daha çok tarımsal faaliyetler ön planda iken şehirlerde ise yönetim, sa nayi, kültür, turizm
ve ulaşım gibi fonksiyonlar gelişmiştir. Türkiye’de şehirlerin oluşmasında ve gelişmesinde tek bir fonksiyon
etkili olabileceği gibi birden fazla fonksiyon da etkili olabilir. Örneğin ticari faaliyetlerin olduğu bir şehir; sa-
nayi, turizm ve ulaşım gibi faaliyetlerle iç içeyken madencilik faaliyetinin olduğu başka bir şehirde de sanayi
faaliyeti yer alabilmektedir. Bu bakımdan ülkemizdeki çoğu şehrin ticaretin yanı sıra tarım, sanayi, ticaret,
maden, ulaşım, turizm, kültür, idari ve askerî fonksiyonları da bulunmaktadır (Harita 2.3).

K
Kastamonu Ardahan
Trabzon Rize
İstanbul Zonguldak Samsun
Ankara
Eskişehir

Göreme
Malatya
Akhisar

Seferihisar Batman
Antalya Karaman
Marmaris
Fonksiyon Türleri
Tarım Ticaret Şehir merkezi
Sanayi İdarî
Maden Kültür
Liman Askeri 0 100 200
Ulaşım Turizm km

Harita 2.3: Türkiye’de bazı şehirlerin fonksiyonel özellikleri
Sakin Şehir
Şehirler; küreselleşmenin etkisiyle hayatın çok hızlı aktığı, üretimden çok tüketime yönelen ve artık kendi
kendine yetmeyen yaşam alanları hâline gelmiştir. Bu yerleşmeler; insanların bir arada huzur ve güven için-
de yaşamalarını amaçlayan yerler olmaktan çıkmış, hayatın yüksek tempoda yaşanabilmesi adına tasar lanan
mekânlara dönüşmüştür.
Küreselleşen hızlı şehir hayatına karşı 1999 yılında İtalya’nın
Greve in Chianti şehrinde kurulan Cittaslow, nüfusu 50 000’in
al tındaki şehirlerin üye olabildiği uluslararası belediyeler bir-
liğidir. İtalyanca “citta” (şehir) ve İngilizce “slow” (yavaş, sakin)
kelimele rinden oluşan Cittaslow, Sakin Şehir anlamında kulla-
nılmaktadır (Görsel 2.22). Sakin Şehir; bir şehirdeki yaşam kali-
tesinin iyileştirilerek kalkınmanın, şehrin kendi özgün yapısının,
mimarisinin, gelenek ve göreneklerinin, yerel yemeklerinin ve
tarihsel kimliğinin korunmasıyla mümkün olacağını öngörmek-
tedir. Bu kavram; şehirlerin hangi alanlarda güçlü, hangi alanlar- Görsel 2.22: Sakin Şehir’in sembolü
da zayıf olduklarını ana liz etmelerini ve sahip oldukları imkânlar
çerçevesinde bir strateji geliştirmelerini teşvik eden bir felsefedir. Bir şehrin Sakin Şehir olması; o şehrin
dokusunun, renginin, müziğinin ve hikâyesinin uyum içinde olması; şehrin sakinleri ile şehri ziyaret eden-
lerin buradaki yaşamdan zevk alabilecek bir hâle gelmesi demektir. Yerel zanaatı, tatları ve sanatları sadece
eskilerin hatırlayabildiği kavramlar olmaktan çıkarmak için bunları yeni nesillerle ve şehri ziyaret eden mi-
safirlerle paylaşmaktır. Hayatın tek amacının bir yerlere yetişmek olmadığını, doğaya zarar vermeden de
şehirlerin gelişebileceğini ve içinde bulunulan andan keyif alınması gerektiğini insanlara hatırlatmaktır.

68