Page 20 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

Ç ANADOLU’NUN KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ

İlk yerleşmeler ve kültür merkezleri; iklim şartlarının uygun olduğu, verimli toprakların bulunduğu su
kay naklarına yakın alanlarda kurulmuştur. Orta kuşağın Ekvator'a yakın kısmında yer alan ve bahsedilen
özelliklere sahip olan Anadolu toprakları, çok eski yerleşim alanları ile ilk kurulan uygarlıklara ev sahipliği
yapmıştır. Bu topraklarda kurulmuş olan çok sayıda kültür ve imparatorluk, Anadolu’da derin izler bıraka rak
Anadolu medeniyetinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Ayrıca Anadolu'da kurulan birçok medeniyetin
dünyaya yön veren bir etkiye sahip olduğunu söylemek mümkündür.

Paleolitik Çağ'da avcılık ve toplayıcılıkla yaşamı-
nı devam ettiren insanlar, hayvan ve bitki türleri
bakımın dan zengin olan Anadolu’yu yurt edinmiştir.
Bu dönemde mağara ve ağaç kovuklarında yaşayan
in sanlara ait izlere Anadolu’nun çeşitli yerlerinde
rast lanmaktadır. Yarımburgaz (İstanbul), Tekkeköy
(Samsun), Karain, Beldibi ve Belbaşı (Antalya) mağa-
raları Anadolu topraklarında kullanılmış ilk yerleşme
alanlarına örnek verilebilir. Neolitik Çağ’da ise Ana-
dolu’nun sulak alanları ile verimli top rakları çevre-
sinde yerleşmeler kurularak tarımsal üretime geçil-
miştir. Bu dö neme ait Anadolu’da bilinen ilk yerleşme
alanlarına da Çatalhöyük (Konya), Hacılar (Burdur),
Çayönü (Diyarbakır) ve Göbeklitepe (Şanlıurfa) örnek Görsel 3.26: Göbeklitepe (Şanlıurfa)
verilebilir (Görsel 3.26).

İlk çağlardan itibaren Anadolu’da Hititler, İyonlar, Urartular, Frigler, Lidyalılar gibi çok sayıda uy garlık ku-
rulmuştur (Harita 3.5). Ayrıca Mezopotamya medeniyetleri de zaman zaman Anadolu topraklarında hüküm
sürmüştür. Anadolu kültürü coğrafi konumundan dolayı Mezopotamya medeniyetlerinden etki lenmiştir. Ör-
neğin Asurluların Kayseri yakınlarında kurmuş olduğu Kültepe ticaret kolonisi sayesinde Anadolu yazı ile
tanışmıştır.

Karadeniz K

Truva Alacahöyük Hazar Gölü
Hattuşaş
Gordion
Sard
Smyrna
Efes
Milet Kültepe Tuşpa

Halep
Ninova

Cebel Asur
Kadeş
Akdeniz
İyonlar Hititler
Lidyalılar Urartular
0 200
km Frigler
Harita 3.5: Anadolu'da İlk Çağ'da kurulan medeniyetler

178