Page 21 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

11. Sınıf
KÜLTÜR BÖLGELERİ

Anadolu’da kurulan ilk medeniyet olan Hitit-
ler; Kızılırmak Nehri çevresinde yaşamış, bölgenin
coğrafi şartlarına bağlı olarak tarım, hayvancılık ve
ticaretle uğraşmıştır. Bir başka Anadolu medeni-
yeti olan Frigler, Ankara yakınlarındaki Gordion’u
başkent yaparak tarih sahne sine çıkmış, tarım ve
hayvancılıkta ciddi gelişmeler kaydetmiştir (Görsel
3.27). Batı Anadolu'da Büyük Menderes Nehri çevre-
sinde kurulan İyonlar, verimli topraklar ve elverişli
iklim şartları sayesinde döneminin en önemli uygar-
lığı hâline gelmiştir. İyonlar, sahip olduğu coğrafi
konumun sunduğu avantajlarla Karadeniz ve Akde-
niz kıyıların da koloniler kurarak deniz ticaretinde Görsel 3.27: Midas Anıtı (Eskişehir)
gelişmiştir. Gediz ve Küçük Menderes nehirleri çev-
resinde kurulan Lidyalılar ise ticaretle uğraşmanın yanı sıra parayı bularak ticarette takas yöntemini kaldır-
mıştır. Doğu Anadolu'da kurulan Urartular, bölgenin coğrafi şartlarına bağlı olarak hayvancılık ve madencilik
ile yaşamlarını devam ettirmiş tir.
Mevcut coğrafi konum ve sahip olunan zengin
kaynak lar sayesinde Anadolu'da güçlü imparatorluk-
lar kurul muştur. Anadolu uygarlığının gelişmesinde
Büyük İs kender’in yanı sıra Roma İmparatorlu-
ğu’nun da büyük katkısı olmuştur. Romalılar, Anado-
lu’nun bir çok yerinde ticareti geliştirmek amacıyla
yollar inşa etmiştir. Ayrıca bu medeniyetten günü-
müze ulaşan hamam, tiyatro, saray, su kemerleri
ve köp rüler Romalıların mimaride nasıl bir gelişme
gösterdiğinin de açık bir göstergesidir (Görsel 3.28).
Anadolu, Romalılardan son ra Doğu Roma olarak bi-
linen Bizans İmparatorluğu’nun uzun süreli hâki-
miyetine girmiştir. Bu impa ratorluğun başkenti olan
Görsel 3.28: Perge Antik Kenti (Antalya) İstanbul, Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan su yolu ol-
masının yanı sıra Asya ile Avrupa arasında köprü vazifesi görmesi gibi coğrafi konum avantajlarıyla dönemin
en önemli kültür ve sanat mer kezi hâline gelmiştir.
Orta Asya’dan dünyanın farklı bölgelerine göç eden Türk boylarının Anadolu’yu yurt edinmelerinde Ana-
dolu ile Orta Asya arasındaki benzerliğin de etkisi bulunmaktadır. Anadolu, Selçuklu Devleti ve Beylikler
Döne mi'nde yeni bir kültürle tanışmış ve bu kültürün etkisiyle Anadolu medeniyeti şekillenmeye devam et-
miştir. Zengin kaynaklara sahip olan Anadolu, Türklerin yaşadığı en önemli coğrafya hâline gelmiştir. Anado-
lu’nun coğrafi konumu ile sahip olduğu maddi ve manevi zenginlikleri çok iyi kullanan Osmanlı Devleti, bu
topraklarda büyük bir medeniyet kurmuştur. Bur sa, Edirne, İstanbul gibi şehirler Osmanlıya başkent lik yap-
mıştır. İstanbul’un başkent olması, Osmanlı Devle-
ti’nin üç kıtada hüküm sürmesini kolaylaştıra rak dö-
nemin en büyük imparatorluğu konumuna gelmesini
sağlamıştır. Anadolu kültürünün oluşması; Osmanlı
Dönemi'ne ait köprü, han, hamam, su kemeri, saray,
köşk vb. mimari ya pılar ile Orta Asya’dan Anadolu’ya
getirilerek şekillenen gelenek, görenek gibi değerler
sayesinde gerçekleşmiştir (Görsel 3.29).

Anadolu’nun ilk çağlardan itibaren birçok uygarlı-
ğa ev sahipliği yapması ve her kurulan devle tin Ana-
dolu’da bıraktığı kültürel miras, Anadolu’nun mede-
niyetlerin beşiği olmasında etkili olmuştur.
Görsel 3.29: Topkapı Sarayı (İstanbul)

179