Page 18 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

Türk kültüründe göçebe yaşam tarzı ile ortaya çıkan çadır yapma sanatı, daha sonra mimaride kubbe ve
yuvarlak kümbet anlayışının ortaya çıkmasını ve gelişmesini sağlamıştır (Görsel 3.24). Türklerin İslamiyet’i
kabul etmesiyle birlikte İslam mimarisi önemli bir aşama kaydetmiştir. Selçuklular, Orta Asya Türk mimarisi
ile İslam mimarisini sentezleyerek yeni bir anlayış ortaya koymuştur. Selçuklu mimarisinde bitki ve hayvan
motiflerinin yanı sıra yazı ve geometrik şekiller yaygın olarak kullanılmıştır. Selçuklulardan günümüze ulaşan
mimari yapılar, Anadolu Türk mimarisinin en güzel örneklerini oluşturmaktadır. Günümüzde cami, türbe,
külliye, kervansaray, han, hamam, medrese, köprü vb. Türk kültürüne ait eserlere Çin’den başlayıp Fas’a, Av-
rupa’da ise Balkanlar'dan Macaristan’a kadar geniş bir coğrafyada rastlamak mümkündür (Gör sel 3.25).

Görsel 3.24: Selçuklu kümbeti (Bitlis) Görsel 3.25: Osmanlı çeşmesi (İstanbul)

Türk kültürünün en önemli unsurunu oluşturan Türk dili, bugün dünyanın birçok ülkesinde ko-
nuşulmaktadır. Türkler gittiği her coğrafyaya kültürünü götürmüş, farklı kültürlerle de barış içinde yaşama-
sını bilmiştir. Büyük devletler kurarak farklı değerlere sahip milletlere hoşgörülü davranan bu millet, adaleti
dil ve din farkı gözetmeksizin sağlamaya çalışmıştır. Türk milletinin barışçıl ve birleştirici bir medeniyete
sahip olması, kültürünün geniş bir coğrafyaya yayılma sını sağlamıştır (Harita 3.4).

Atlas Okyanusu 11 23 23

12 30 32
31
11 27 28 29 25 23
40 13 24 33 Bağımsız Türk Cumhuriyetleri
14 34
42 22 26 Özerk Türk Cumhuriyetleri
3 19 21 4
2 41 20 18 17 8 Türk toplulukları
15 6
16 5 1. Türkiye Türkleri 19. Karaçaylar 37. Kıbrıs Türkleri
1 7 2. Balkan Türkleri 20. Balkarlar 38. Kaşgaylar
9 3. Gagavuz Türkleri 21. Nogaylar 39. Hamse Türkleri
Akdeniz 37 36 35 10 4. Kazaklar 22. Stavropol Türkleri 40. Karay Türkleri
41. Kırım Türkleri
5. Özbekler
23. Yakut Türkleri
38
6. Kırgızlar 24. Altay Türkleri 42. Avrupa’daki Türkler
39 7. Türkmenler 25. Hakaslar
8. Karakalpaklar 26. Tuva Türkleri
9. Uygurlar 27. Tobol Tatarları
5 10. Salarlar 28. Barabalar K
11. Tatarlar 29. Şor Türkleri
12. Çuvaşlar 30. Çulım Türkleri
13. Başkurtlar 31. Kumandılar
14. Hazar Türkleri 32. Kandak Türkleri
15. Ahıska Türkleri 33. Tofa Türkleri
16. Azerbaycan Türkleri 34. Uranhaylar 0 1000
Hint Okyanusu 17. Dağıstan Türkleri 35. Irak Türkleri km
36. Suriye Türkleri
18. Kumuklar
Harita 3.4: Türk Dünyası
176