Page 10 - Coğrafya 12 | 2.Ünite

3 2 Ulaşımı Etkileyen Faktörler

Ulaşım, mal ve hizmetlerin bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Ulaşım altyapısının kurulması ve ulaşım
sistemlerinin gelişmesi üzerinde etkili olan faktörleri; doğal ve beşerî olmak üzere iki başlıkta incelemek
mümkündür (Şema 3.5).

Ulaşımı Etkileyen Faktörler

Doğal Faktörler Beşerî Faktörler

• Coğrafi Konum • Ekonomik Faaliyetler

• Yeryüzü Şekilleri • Nüfus ve Yerleşme

• İklim • Teknolojik Gelişmeler

Şema 3.5: Ulaşım üzerinde etkili olan faktörler

3 2 1 Doğal Faktörler

Coğrafi Konum

Coğrafi konum, dünyadaki ülkelerin ekonomik,
sosyal ve siyasi özelliklerini belirlemede önemli bir
faktördür. Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan,
iklim ve yer şekilleri koşulları uygun ve denizlere
kıyısı olan ülkelerin konumu ulaşımın gelişimini
olumlu yönde etkiler.

Asya ve Avrupa kıtalarının arasında yer alan, Afri-
ka Kıtası’na yakın olan Türkiye sahip olduğu coğra-
fi konum ile dünyada ulaşımın geliştiği ülkelerden
biri olmuştur. Anadolu’da çeşitli dönemlerde farklı
ulaşım sistemleri ön plana çıkmış ve dünya ticareti-
ni etkilemiştir. İlk Çağ’da kervan yolları, kıyı şehir
devletlerinin ortaya çıkmasıyla gelişen deniz yolla-
rı, 19. yüzyılda kara içi ulaşımda bir devrim sayılan
Görsel 3.8: Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının
birbirine en yakın olduğu konumdadır. demir yolları, II. Dünya Savaşı sonrasında kara yol-
ları, 1980 sonrasında ise hava yolları ve boru hatları
önem kazanmıştır (Görsel 3.8).

Yeryüzü Şekilleri

Fiziksel çevrenin ulaşım faaliyetleri üzerindeki etkileri, günümüzde teknolojik gelişmelere rağmen önemini
korumaktadır. Yeryüzü şekilleri, ulaşım sistemi içinde daha çok kara yolunu etkilemektedir. Ancak hava
ulaşımında da gerek hava alanlarının gerekse ekonomik uçuş yollarının belirlenmesinde yeryüzü şekilleri
dikkate alınmaktadır. Demir yolları için de sarp ve eğimli arazilerde güzergâhın düz bir hâle getirilmesi için
yer yer köprüler ve tüneller yapılmakta ya da bazı yerler doldurularak ulaşım sağlanmaktadır.

98