Page 23 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Dünya’nın Şeklinin Sonuçları

Dünya’nın genel görüntüsü küreyi andırmakla birlikte şeklinin
tam bir küre olmadığı, kürenin biraz boyut değiştirmiş hâli olduğu
yapılan ölçümler ile kanıtlanmıştır (Görsel 1.10). Dünya’nın şekli-
nin tam bir küre olmadığı (geoit) gerçeğini ortaya koyan sonuçlar
şunlardır:

• Ekvator’un uzunluğunun tam bir meridyen dairesinin (iki merid-
yen yayının birleşmesi) uzunluğundan 67 km daha fazla olmasıdır.
• Ekvator’un yarıçapının kutupların yarıçapından 21 km daha uzun
olmasıdır.
• Kutup noktalarındaki yer çekimi gücünün Ekvator’daki bir yere
Görsel 1.10: Dünya'nın boyutları
göre daha fazla olmasıdır.

Küresel Şeklinin Sonuçları: Dünya’nın genel görüntüsü
olan küreselliğinin ortaya koyduğu sonuçlardır. Bunlar:
• Güneş ışınlarının yere düşme açısının Ekvator’dan kutup
noktalarına doğru gidildikçe daralmasıdır (Görsel 1.11). Bu
durum; Ekvator’dan kutup noktalarına gidildikçe sıcaklı-
ğın azalması, gölge boyunun uzaması, iklim özelliklerinin
değişmesi, bitki örtüsünün değişmesi gibi durumların ya-
şanmasına neden olur (Görsel 1.12).

Görsel 1.12: Bitki örtüsü kuşakları

Görsel 1.11: Güneş ışınlarının düşme açısının değişimi

• Dünya’nın bir yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlık olur.
• Yerden yükseldikçe görüş alanı genişler.
• Dünya üzerindeki bir noktadan hep aynı yönde hareket edildi-
ğinde başlanılan noktaya geri dönülür.
Ders İçi Çalışma

Aşağıdaki tabloda Dünya’nın şekline ait sonuçlar verilmiştir.
Verilen sonuçları meydana gelme nedenine göre tabloda-
ki ilgili alana işaretleyiniz.
Dünya'nın
Küresel Geoit
Dünya'nın Şeklinin Sonuçları Olması Olması

Ekvator’un uzunluğunun tam bir meridyen dairesinden uzun olması
Güneş ışınlarının düşme açısının Ekvator’dan uzaklaştıkça azalması
Gölge boyunun kutup noktalarına gidildikçe uzaması
Yer çekiminin Ekvator'dan kutup noktalarına gidildikçe artması
Ekvator’un yarıçapının kutupların yarıçapından fazla olması

35
ı ı| |ı ı