Page 49 - Felsefe 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Felsefenin Temel Konuları ve Problemleri

Madde 19
Herkesin düşünce ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak düşüncelerinden dolayı ra-
hatsız edilmemek, ülke sınırları söz konusu olmaksızın, bilgi ve düşünceleri her yoldan araştır-
mak, elde etmek ve yaymak hakkını gerekli kılar.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

Madde 21
1. Herkes, doğrudan veya serbestçe seçilmiş temsilciler aracılığı ile ülkesinin yönetimine
katılma hakkına sahiptir.
2. Herkesin ülkesinin kamu hizmetlerinden eşit olarak yararlanma hakkı vardır.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

Madde 22
Herkesin, toplumun bir üyesi olarak sosyal güvenliğe hakkı vardır. Ulusal çabalarla ve ulus-
lararası işbirliği yoluyla ve her devletin örgütlenmesine ve kaynaklarına göre herkes, onur ve
kişiliğinin serbestçe gelişimi için gerekli olan ekonomik, sosyal ve kültürel haklarının gerçek-
leştirilmesi hakkına sahiptir.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

Madde 24
Herkesin dinlenmeye, eğlenmeye, özellikle çalışma süresinin makul ölçüde sınırlandırılma-
sına ve belirli dönemlerde ücretli izne çıkmaya hakkı vardır.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

3.6.1.2. İktidarın Kaynağı

Kişi veya topluluğun kendi aralarındaki ilkeleri dolayısıyla yönetimleri nasıl oluşturacakları;
mevcut yönetime, kurallara ve düzene neden uyup uymayacakları; hangi durumlarda uymanın
hangi durumlarda karşı çıkmanın uygun olacağı iktidarın kaynağı problemini oluşturmaktadır.
Düzen ve iktidarın oluşumu ve ona uyulması farklı gerekçelere dayandırılmaktadır. Siyaset felsefe-
sinde bu durum meşruiyet (bir yandan yasaya uygunluk, diğer yandan toplumsal rıza) sorunu an-
lamına da gelir. Meşruiyet; yönetenin yönetme gücünü nereden aldığı, yönetilenin yönetene neden
uyduğudur. Bu durum, en genel anlamıyla iktidarın kaynağı problemi olarak adlandırılmaktadır.
İktidarın kaynağı tartışmaları farklı görüşlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bunlardan öne çı-
kanların üçünü ele alırsak birincisi insanların korunma ve güvenlik ihtiyaçlarından devletin ortaya
çıktığını söyler. Devlet bu anlamda bir toplumsal zorunluluk olarak var olur. Devlet, yöneticilerin
bu ihtiyacı karşılamak adına yönetme gücünü elinde tuttuğunu söyler. Bu görüş, doğalcı görüş
olarak ifade edilir.
İkinci görüş dinsel açıklamayı temele alır. Yöneticiler, Tanrı’nın buyruklarının yerine getirilmesi
için vardır. İktidarın kaynağı Tanrı olarak görüldüğü için insanlar, devletin kurallarına uymak zo-
rundadır. İktidarın kaynağı Tanrısal buyruklar olarak ele alınmaktadır.
Üçüncü görüş insanların ihtiyaçlarının karşılanması, toplumsal uyum, düzen ve güvenlik gibi un-
surlara yönelik olarak insanların toplumsal sözleşme yaptığı kabulüne dayanır. Toplumsal sözleşme
insanların ortak uzlaşısıdır. Bu durum, yönetenlere iktidar gücünü kullanabilme yetkisi vermektedir.

117