Page 50 - Felsefe 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE
Uygulama

Uygulama

Aşağıda verilen metinleri okuyup metinden hareketle soruları cevaplayınız.

Bir devlet, aramızdan kimsenin kendi kendine yetememesinden başka pek çok şeye (ve kişi-
ye) ihtiyaç duymasından doğar. Devletin başka bir kökeni olabileceğini düşünebiliyor musun?
(...) O zaman türlü türlü ihtiyaçları olan insanlar, bunları karşılayabilmek için birbirlerinin
yardımına başvururlar ancak çok çeşitli ihtiyaçları olduğundan çok sayıda insanı yurttaş ve
yardımcılar olarak bir yerleşimde toplarız; bu yerleşim topluluğuna devlet adını veririz, öyle
değil mi?
(...) O zaman şimdi biz kafamızda bir devlet doğuralım. Bu devletin kökeninde bizim kendi
ihtiyaçlarımız olacaktır, değil mi?
Platon, Devlet

İnsan özgür doğar oysa her yerde zincire vurulmuştur. Falan kimse kendini başkalarının
efendisi sanır ama böyle sanması, onlardan daha da köle olmasına engel değildir. Bu değişme
nasıl olmuş? Bilmiyorum. Bunu yasallaştıran nedir? İşte bu soruya karşılık verebilirim sanı-
yorum. Sadece kaba gücü ve bu güçten çıkan sonucu düşünmüş olsaydım şöyle derdim: Bir
ulus boyun eğmeye zorlanır da boyun eğerse iyi eder, boyunduruğunu silkip atabilecek olur da
atarsa daha iyi eder. Çünkü özgürlüğünü kendisinden hangi hakka dayanarak almışlarsa yine o
hakka dayanarak geri almasında ya bu davranışı haklıdır ya da özgürlüğünün elinden alınması
haksızdır. Ama toplum düzeni bütün öbür hakların temeli olan kutsal bir haktır. Bununla birlik-
te hiç de doğadan gelme değildir, sözleşmelere dayanmaktadır.
Rousseau, Toplum Sözleşmesi
Sorular
1. Platon’a göre devletin ortaya çıkmasındaki nedenler nelerdir?
2. Rousseau’nun metninden hareketle içinde yaşadığınız toplum ve devletin kural-
larına neden uyduğunuzu açıklayınız.

3.6.1.3. İdeal Devlet Düzeni
Herkesin hak ettiği saygıyı tam olarak gördüğü ve kaynaklardan hak ettiği payı tam olarak
aldığı, böylece huzurlu ve mutlu bir şekilde yaşadığı toplumsal düzen mümkün müdür? “Adalet”
içinde insanların sorunsuz, mutlu, huzurlu ve güvenli bir hayat yaşamalarına olanak sağlayan ideal
devlettir. Böyle bir düzen mümkün veya değildir ama hemen herkesin böyle bir “ideal” arayışının
olduğu söylenebilir. Kimine göre başarılmış, kimine göre başarılmaya çalışılmakta, kimine göreyse
asla başarılamayacaktır. İdeal devlet düzeninin sadece bir kurgudan ibaret olduğunu savunanlar
da vardır.
İdeal devlet düzeninin olabileceğini reddedenlerin ilk iddiaları, insanların kendilerini doğadan
koparmasıyla birlikte yaşantıların zaten yapaylaştığıdır. İkinci görüş ise ideal bir devlet düzeninin
olmasının istenmediği çünkü ideal devletin insanların özgürlüğünü elinden alacağı düşüncesidir.
İdeal devlet düzeni olabileceğini savunan düşünceler, devletin temelinde olması gerekenler ko-
nusunda ayrışır. İdeal devlet düzeninin olabileceğini savunan üç farklı görüş vardır. Bunlardan
birincisi ideal devlet düzenin temelinin özgürlük olacağını iddia eder; ikincisi ideal devletin teme-
linin eşitlik olması gerektiğini düşünür; üçüncüsüyse adaletin temelde olması gerektiğini savunur.
İdeal devlet düzeninin olabileceğini savunan veya reddeden görüşlerin yanında ütopyalar da var-
dır. Ütopya, var olmayan fakat olabilirliği savunulan ideal devlet düzeni kurgularıdır. Ütopyaların
bir kısmında daha iyi bir hayatın nasıl mümkün olabileceği kurgulanırken bir kısmında da gelecek-
te iyi bir hayatın değil daha kötü bir geleceğin olacağı düşünülmektedir.

118