Page 5 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

1.

3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI BÖLÜM

Doğrusal dalgalar, engeller arasından her geçtiğinde kırınım gerçekleşmez. Kırınımın gerçekleşmesi yarık
genişliği (w) ile su dalgalarının dalga boyu (λ) ilişkisine bağlıdır.
Dalga boyu ile yarık genişliği yaklaşık olarak birbirine eşit ise (λ ≈ w) kırınım gözlenmeye başlar. Su dalga-
1
ları yarıktan geçtikten sonra bükülecek ve Şekil 3.1.1 ve Görsel 3.1.2’de gösterildiği gibi yollarına devam
edecektir. Şekil 3.1.1’de kesikli çizgilerden anlaşılacağı üzere yarık genişiliği, dairesel su dalgaları üreten bir
kaynakmış gibi davranır.

KAYNAK w

λ
1

Şekil 3.1.1: Dalga boyunun yarık genişliğine yaklaşık olarak Görsel 3.1.2: λ ≈ w durumunda su dalgalarının yarıktan
1
eşit olma durumu geçişi
Dalga boyu yarık genişliğinden büyük ise (λ > w) kırınım gözlenir. Şekil 3.1.2 ve Görsel 3.1.3’te görüldüğü
2
üzere dalgalar daha fazla bükülecektir. Dalgalar her yöne yayılır ve kırınım deseni daha belirgin olur.

131

KAYNAK w

λ
2

Şekil 3.1.2: Dalga boyunun yarık genişliğinden büyük Görsel 3.1.3: λ > w durumunda su dalgalarının yarıktan
2
olma durumu geçiş sonrası bükülmesi

Dalga boyu yarık genişliğinden küçük ise (λ < w)
3
dalgalar bükülmeyecek, engelden doğrusal olarak
aynı şekilde geçecektir. Su dalgalarında kırınım göz-
lenmeyecektir (Şekil 3.1.3).
KAYNAK w

λ
3

Şekil 3.1.3: Dalga boyunun yarık genişliğinden küçük olma
durumu (λ < w)
3