Page 11 - Fen Lisesi Fizik 12 | 6. Ünite

1.

6.1. GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ BÖLÜM
6.1. GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ

Plazma
Kasa
Plazma maddenin 4. hâlidir. Yüksek sıcaklık ve ba-
sınç altında gazın iyonize olmuş hâline plazma de- Elektrot
nir. Plazma teknolojisi ile ilgili çalışmalar 1960’larda Gaz içeren hücre
başlamış ve ilk örnek 1964’te üretilmiştir. İlk ticari
ürün 1990’larda Japonya’da piyasaya çıkmıştır. Plaz- Elektrot
ma teknolojisinin esası piksele dayanır. Pikseller de
alt piksellerden oluşur. Ekranı oluşturan her bir alt
Görüntüleme piksel kırmızı, yeşil ve mavi renklerden birisini yayan Ön cam Arka cam
mikroskobik floresanlar gibi davranır. Bu alt pikselle-
rin ışık yoğunlukları değiştirilerek farklı renk tonları Koruyucu katman
elde edilir. Plazma ekranlarda (Görsel 6.1.14) iki cam Koruyucu katman
ekran arasında neon ve xenon gazları vardır. Bu gazla-
ra elektrik verildiğinde gazlar plazma hâline geçer ve Koruyucu katman
etrafa ultraviyole (morötesi) ışınlar yayar. Morötesi
ışık da hücrelerdeki fosforu harekete geçirip hücre- Görsel 6.1.14: Plazma ekran modeli
lerin görünür ışık yaymasını sağlar. Plazma ekranlar,
LCD ekranlarla yaklaşık aynı oranda güç tüketir. Plaz-
malarda bir pikselin aydınlanması için tek bir plazma
hücresinin çalışması yeterlidir. Siyah görüntü o hücre-
nin sönmesi ile sağlandığından siyah renkler gerçeğe 291
çok yakındır. Bununla birlikte siyah rengin bulunduğu BİLGİ
hücreler çalışmadığı için belirli oranda enerji tasar-
rufu sağlanmış olur. Hücrenin ışık şiddeti, kullanılan 1936 yılında Macar mühendis
enerji ile doğrudan ilişkili olduğundan hücre içinden Kalman Tihanyi (Kalman Tiha-
ekrana yansıyan ışığın şiddeti ayarlanarak enerji tü- ni) plazma ekran fikrini ortaya
ketimi azaltılmış olur. Plazma ekranlarda hücrelerin atmıştır. Ancak ilk plazma ek-
yaydığı ışığın şiddetinde belirli bir zaman sonra azal- ran bu fikrin ortaya atılmasın-
malar meydana gelmektedir. Bu sorun, hücreye ışık dan 28 yıl sonra 1964 yılında
şiddetini sağlayan iyonize gazın etkisinin azalması ile üretilebilmiş ve kullanıma su-
oluşmaktadır. Bu özellik nedeniyle plazma ekranlar nulmuştur. Üretilen bu ekran
yaklaşık olarak 60 000 saatlik bir ömre sahiptir. yalnızca bilgisayar monitörle-
rinde kullanılmıştır. Televizyon
ekranlarında plazma ilk defa
1970 yılında kullanılmıştır.

Araştırma

1. LCD ve plazma teknolojilerinin çalışma prensipleri ile ilgili araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bil-
gileri sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız.
2. Sınıf içerisinde paylaşılan LCD ve plazma ile ilgili bilgilerden yola çıkarak fizik bilimi ile görün-
tüleme teknolojileri arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.