Page 7 - Fen Lisesi Fizik 12 | 6. Ünite

1.

6.1. GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ
6.1. GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ BÖLÜM

Tablo 6.1.1: Ses Dalgalarının Farklı Ortamlarda Yayılma Hızları

Ortam Yoğunluk Hız (m/s)

Hava 0,001 330

Kan 1,0 1560

Kas 1,06 1570

Kemik 1,85 3360

Yağ 0,93 1480

Ses dalgaları, vücuttaki organlardan ya da dokulardan farklı hızlarda geçer. Tablo 6.1.1’de ses dalgalarının
yayılma hızları verilmiştir. Ses dalgalarının hız farkı kullanılarak dalgaların yansımaları bilgisayar ekranında
görüntüye dönüştürülür.

Sonar

Bilim dünyasındaki birçok teknolojik gelişmede olduğu 287
gibi sonar teknolojisinde de doğadaki örneklerden yola
çıkılmıştır. Yarasalar uçarken yönlerini ultrasonik ses
dalgalarını kullanarak bulur. Yunuslar, su altında yüksek
frekanslı ses dalgalarını birbirleri ile haberleşmek için
kullanır.

Sonar [Sound Navigation and Ranging (Saund Nevigey-
şin end Rencing)] “Ses Denizcilik ve Uzaklık Saptama”
anlamına gelen İngilizce ifadenin baş harflerinden olu-
şur. Sonar cihazının çalışma prensibi yüksek frekanslı
ses dalgalarının bir engele çarpıp yansımasına dayanır.
Günümüzde sonar cihazları denizcilik sektöründe yo-
ğun olarak kullanılmaktadır (Görsel 6.1.8). Ses kayna-
ğında üretilen ses, su altında herhangi bir cisim ile kar-
şılaşıncaya kadar ilerler. Ses dalgaları cisme çarptıktan
sonra geri döner. Dalganın hedefe gönderilmesi ile geri
dönmesi arasında geçen süreden yararlanılarak cismin Görsel 6.1.8: Gemilerde kullanılan sonar
uzaklığı saptanır. Elde edilen veriler bilgisayarda işlene-
rek hedefin görüntüsü oluşturulur. Sonar cihazı; deniz
altı haritaları çıkarmakta, deniz altı maden araştırmala-
rında, balıkçılıkta, askerî donanmalarda sıklıkla kullanı-
lır. Balıkçılar; balıkların cinslerini, sürünün yoğunluğunu
ve bulundukları derinliği sonar yardımı ile tespit eder.