Page 29 - Fen Lisesi Kimya 11 | 5.Ünite

KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ

Tepkimede Zn katısının toz hâline getirilmesi oluşan ürün miktarını
değiştirmez. Fakat birim zamanda oluşan ürün miktarı arttığı için tepki-
2
me hızı artar. Bu tepkimede tepkime hız ifadesi r=k.[HCl] şeklindedir.
Tepkimede HCl derişimi sabit tutularak Zn katısının temas yüzeyi art-
tırıldığında tepkime hız sabiti artarak tepkimenin hızlı gerçekleşmesini
sağlar.

Görsel 5.4: Levha, parça ve toz çinkonun HCl çözeltisi ile tepkimesi sonucu
birim zamanda açığa çıkan H gazı
2

Görsel 5.4 incelendiğinde çinkonun HCl çözeltisi ile tepkimesi so-
nucu birim zamanda açığa çıkan hidrojen gazının en fazla toz çinkoda
olduğu görülür.
CaCO (k) + ısı → CaO(k) + CO (g) tepkimesinin hız ifadesi
3 2
r = k şeklindedir. Sabit sıcaklıkta gerçekleşen tepkimede CaCO ’ın kü-
3
çük parçalar hâline getirilmesi temas yüzeyini ve tepkime hız sabitini
arttırır. r = k olduğu için de tepkime hızı artar.

5.12. Alıştırma

Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl (g) + H (g)
2 2
Tepkimesinde aynı miktar magnezyum metali; levha, parça ve toz
hâlinde ayrı ayrı HCl ile tepkimeye sokuluyor. Aynı şartlarda magnez-
yum metalinden farklı büyüklükler kullanılarak gerçekleşen tepkimede
zamanla açığa çıkan hidrojen gaz miktarı grafiği aşağıda verilmiştir.
n
H 2

I III
II

Zaman
Grafikte verilen I, II ve III eğrileri tepkimede kullanılan magnezyum
metalinin levha, parça ve toz hâllerinin hangisine aittir? Grafikteki eğ-
rilere ait tepkimelerin hız sabitlerini (k) büyükten küçüğe sıralayınız.

295
KİMYA 11. SINIF