Page 14 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

ç) K ile K Denge Sabitleri Arasındaki İlişki
c p
Bir gazın, atmosfer biriminde kısmi basıncı (atm) ile molar derişimi
aynı olmadığına göre bir tepkimenin K değeri, K değerine eşit olmak
p c
zorunda değildir. Ancak ideal davranış gösteren gazlar için iki sabit ara-
sında bir bağıntı türetilir.
aA(g) + bB(g) ⇌ cC(g) + dD(g)

Tepkimesine göre ideal bir gaz olan A’nın molar derişimi, A’nın mol
sayısının (n ) hacmine (V, litre) bölümüdür.
A
n
[A] = A
V
İdeal gaz yasası kullanılarak n /V oranı A’nın kısmi basıncı ile ilişki-
A
lendirilir.
A gazının kısmi basıncı P olarak alınırsa
A
n RT
A
P V = n RT ⇒ P = = [A] R T eşitliği yazılabilir.
A A A
V
P = [B] R T P = [C] R T P = [D] R T
B C D
Bu değerler kısmi basınçlar cinsinde denge bağıntısında yerine konulursa

d
c
c
c
P P d ([C] R T) ([D] R T) d [C] [D] (R T) c+d
C
D
K = = =
P a b a b a b a+b
P P ([A] R T) ([B] R T) [A] [B] (R T)
A B
K = K (R T) (c+d)-(a+b) formülü yazılabilir. Bu formülde ürünlerin mol sayı-
p c
ları toplamı c+d, girenlerin mol sayıları toplamı ise a+b’dir. Buna göre
gaz hâlindeki ürünlerin mol sayıları toplamı ile gaz hâlindeki girenlerin
mol sayıları toplamının farkı
∆n = (c+d) - (a+b)
ile gösterilip son bağıntıdaki yerine yazılırsa Kp ile Kc arasında
∆n
K = K (R T) eşitliği yazılır.
p c
Bu bağıntıda R ideal gaz sabiti (0,0821 L.atm/K.mol), T mutlak sıcaklıktır.
Ürünlerdeki gaz bileşenlerinin mol sayısı, tepkenlerdeki gaz bileşen-
∆n
lerinin mol sayısına eşit ise ∆n = 0 olur. Eşitlikte ∆n = 0 ise (R.T) =
1’e eşit olur. Bunun sonucunda K = K olur.
c p
Örnek

o
H (g) + Br (g) ⇌ 2HBr(g) tepkimesinin 25 C’de denge sabiti
2 2
19
K = 2. 10 dur. Aynı sıcaklıkta tepkimenin kısmi basınçlara bağlı
c
denge sabiti (K ) kaçtır?
p
Çözüm

H (g) + Br (g) ⇌ 2HBr(g)
2 2
∆n = n – n = 2-2 = 0
ürünler girenler
0
∆n
K = K (R T) ⇒ K = K (R T) ⇒ K = K olur.
p c p c p c
K = 2. 10 dur.
19
p

322 KİMYA 11. SINIF