Page 12 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

6.1. Alıştırma
1
2SO (g) ⇌ 2SO (g) + O (g) denge tepkimesi için K = ’dur.
3 2 2 c 9
V litrelik bir kaba 1,2 mol SO gazı konuluyor. SO gazının %50’si
3 3
harcandığında sistem dengeye ulaşıyor. Tepkime kabının hacmi kaç
litredir?

6.2. Alıştırma
2N (g) + O (g) ⇌ 2N O(g)
2 2 2
Sabit sıcaklıkta 2 litrelik bir kaba 12 mol N ve 6 mol O gazları konu-
2 2
larak başlatılan tepkimede 8 mol N O gazı oluşunca dengeye ulaşı-
2
lıyor. Tepkime tek basamakta gerçekleşiyor ve dengede ileri tepkime
hızı 2 mol/L.s olduğuna göre
a) Derişimlere bağlı denge sabiti K kaçtır?
c
b) İleri tepkimenin hız sabiti (k) ve geri tepkimenin hız sabiti (k )
i g
kaçtır?
c) Başlangıçta tepkimenin hızı kaç mol/L.s’dir?

Denge tepkimesi ile denge sabiti arasındaki ilişki
Dengedeki sistemlerde, tepkime denkleminin ters çevrilmesi veya
denge tepkimesinin herhangi bir katsayı ile çarpılması denge sabitinin
sayısal değerini değiştirir. Denge sabitini değiştiren bu etkenler aşağıda
verilmiştir.
■ Denge tepkimesi ters çevrilirse denge sabitinin çarpmaya göre tersi
alınır.

2CO(g) + O (g) ⇌ 2CO (g) K
2 2 C 1
1
2CO (g) ⇌ 2CO(g) + O (g) K =
2 2 C 2 K
C 1
■ Denge tepkimesinin katsayıları “n” katsayısı ile çarpılırsa bu tepkime-
nin denge sabiti, ilk tepkimenin denge sabitinin n. kuvvetine eşittir.

2CO(g) + O (g) ⇌ 2CO (g) K
2 2 C 1
n
2nCO(g) + nO (g) ⇌ 2nCO (g) K = K
2 2 C 3 C 1
■ Denge tepkimesinin katsayıları “n” sayısına bölünürse denge sabiti,
ilk tepkimenin denge sabitinin n. dereceden köküne eşit olur.

2CO(g) + O (g) ⇌ 2CO (g) K
2 2 C 1
2 1 2 n
CO(g) + O (g) ⇌ CO (g) K = √K
n n 2 n 2 C 4 c 1
■ Tepkime denklemi birden çok kimyasal tepkimenin toplamı şeklinde
yazılabiliyorsa toplam tepkimenin denge sabiti, toplanan tepkimelerin
denge sabitlerinin çarpımına eşittir.

K = K K ..... K
Toplam C 1 C 2 n

320 KİMYA 11. SINIF