Page 8 - Fen Lisesi Kimya 11 | 6.Ünite

Denge bağıntısı yazılırken
■ Derişimler cinsinden denge bağıntısı (K ); ürünlerin denge deri-
c
şimleri çarpımının, girenlerin denge derişimleri çarpımına oranıdır.
■ Denge bağıntısına gaz veya çözelti hâlde olan maddelerin derişim-
leri alınır.

■ Saf katı ve sıvılar, derişimleri değişmediği için denge bağıntısına
yazılmaz.
■ Denge tepkimesinde yer alan maddelerin katsayıları denge bağın-
tısındaki molar derişimlere üs olarak yazılır.
■ Denge sabiti sadece sıcaklıkla değişir.
■ Denge sabitinin birimi her tepkime için farklı olacağından denge
sabitinin birimi yerine sayısal değeri alınır.
■ Mekanizmalı tepkimelerde denge bağıntısı toplu tepkimeye göre
yazılır.

Örnek

Aşağıda verilen denge tepkimelerinin derişimler cinsinden denge
bağıntısını yazınız.
a) 2NOCl(g) ⇌ 2NO(g) + Cl (g)
2
2 +
3 +
2+
b) Zn(k) + 2Fe (suda) ⇌ Zn (suda) + 2Fe (suda)
+
c) CH COOH(suda) + H O(s) ⇌ CH COO¯(suda) + H O (suda)
3 2 3 3
ç) C(k) + H O(g) ⇌ CO(g) + H (g)
2 2
Çözüm
2+
2+ 2
2
[NO] [CI ] [Zn ] [Fe ]
a) b) K =
K =
2
c 2 c 3+ 2
[NOCI] [Fe ]
+
[CH COO¯] [H O ] [CO] [H ]
3
c) ç) K = 2
K =
3
c c
[CH COOH] [H O]
3 2
c) Derişim ve Basınç Cinsinden Denge Sabiti
Daha önce derişimler cinsinden denge sabiti K ile ifade edilmişti.
c
Gaz fazında gerçekleşen ya da bileşiminde gaz fazında madde bulu-
nan denge tepkimelerinde kimyasal denge kısmi basınçlar cinsinden
de ifade edilebilir.
Sabit sıcaklıkta kapalı bir kapta gerçekleşen
aA(g) + bB(g) ⇌ cC(g) + dD(g)
tepkimesinin kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti “K ” ile ifade edilir.
p
c
[C] [D] d
Derişimler cinsinden denge bağıntısı idi,
K =
c a b
[A] [B]
c d
P P
Kısmi basınçlar cinsinden denge bağıntısı ise K = C D
p a b
P P
A B
şeklinde ifade edilir.

316 KİMYA 11. SINIF