Page 44 - Fen Lisesi Kimya 12 | 1.Ünite

1.5.2. Elektrolizin Nicel Yorumu
Elektroliz süresince galvanik hücrelerde olduğu gibi anotta
yükseltgenme, katotta indirgenme meydana gelir. Tuz eriyikleri
elektroliz edildiğinde anotta gaz çıkışı meydana gelirken katotta
metal birikimi olur. Örneğin NaCl tuzu eriyiği elektroliz edildi-
ğinde anotta Cl iyonları Cl 2 gazına yükseltgenirken katotta Na
-
+
iyonları Na katısına indirgenir.
Michael Faraday (Maykıl Faraday), bir elektrolitik hücreden
akım geçmesi hâlinde elektrotlarda açığa çıkan madde miktarla-
rının elektroliz devresinden geçen akım miktarı ile doğru oran-
tılı olduğunu bulmuştur. Bu yasaya Faraday’ın Birinci Elektroliz
Yasası denir.
Elektriksel yük miktarı (Q) = Akım şiddeti (I) × zaman (t)
şeklinde formüle edilir.
Elektriksel yükün birimi coulomb (kulon), akım şiddeti
birimi amper, zaman birimi ise saniyedir. 1 mol elektron ge-
çişi esnasında elektrik devresinden yaklaşık 96500 C (kulon)
elektrik yükü geçmiş olur. Bu sayı Faraday sabiti olarak bilinir
ve 1 faradaylık (F) yük şeklinde adlandırılır. Başka bir ifadeyle
6,24.10 tane elektron 1 coulomba eşittir veya elektrolitik bir
18
hücrenin katodunda 1,118 mg gümüşü ayıran elektrik miktarı 1
coulombdur.

54 Örnek
İçinde bakır(II) sülfat (CuSO ) çözeltisi bulunan bir elektroliz devresinden 0,2 mol
4
elektron geçtiğinde katotta kaç gram Cu(k) birikir?
(Cu: 63,5 g/mol)
Çözüm
2+
Katotta Cu iyonları Cu katısına indirgenir. Katot yarı tepkime denklemi şu şekilde
olur:
Cu +2e Cu(k)
2+
–
Katot tepkimesine göre 1 mol bakır katısı oluşması için devreden 2 mol elektron geçme-
si gerekir. Devreden 0,2 mol elektron geçtiğinde katotta 0,1 mol Cu katısı birikir. Oluşan
bakırın kütlesi şu şekilde hesaplanır:

n = m 0,1 = m m = 6,35 gram
m A 63,5
Alıştırma
İçinde Al O sıvısı bulunan bir elektroliz devresinden 28950 coulomb yük geçmektedir.
Bu durumda 2 3
a) Katotta kaç gram alüminyum birikir?
b) Anotta açığa çıkan oksijen gazının normal şartlar altındaki hacmi kaç litredir?
(Al=27 g/mol)