Page 15 - Fizik 10 | 3. Ünite

2. BÖLÜM: YAY DALGASI

Atmalar, yaylar üzer�nde oluşturulduğu g�b� gerg�n b�r �p veya b�r tel
üzer�nde de oluşturulab�l�r.

Atma �ncelen�rken bazı öneml� büyüklükler�n göz önüne alınması gere- İlerleme yönü
k�r (Şek�l 3.13). Atmanın tepe veya çukur noktasının denge konumuna
olan uzaklığına genl�k (A) den�r. Genl�k, atmanın enerj�s�yle orantılı-
dır. Atmanın başlangıç noktasıyla b�t�ş noktası arasındak� uzaklığa �se A
atmanın gen�şl�ğ� (x) den�r. Gen�şl�k, atmanın oluşturulma süres�ne x
ve hızına bağlıdır.

İdeal b�r yayda sürtünmeler �hmal ed�ld�ğ�nde �lerleyen b�r atmanın gen-
l�ğ�nde ve gen�şl�ğ�nde değ�şme olmaz. Şek�l 3.13: Atmadak� bazı f�z�ksel
büyüklükler
Atmanın �lerleme yönü b�l�n�yorsa üzer�ndek� b�r noktanın t�treş�m yönü, İlerleme yönü
bulunab�l�r. Aynı şek�lde atmanın üzer�ndek� b�r noktanın t�treş�m yönü
b�l�n�yorsa �lerleme yönü de bulunab�l�r.

Atmanın üzer�ndek� b�r noktanın t�treş�m yönü bulunurken b�r süre son-
rak� konumu düşünülür (Şek�l 3.14). Atmanın ön tarafında bulunan nok-
talar denge konumundan uzaklaşırken arka tarafında bulunan noktalar
denge konumuna yaklaşır.
Şek�l 3.14: Atmanın �lerlemes�

 Örnek
Gerg�n b�r yay üzer�nde oluşturulan dalganın �lerleme yönü ver�lm�şt�r.

İlerleme yönü

K

L
M

Buna göre dalga üzer�ndek� K, L ve M noktalarının t�treş�m yön-
ler�n� göster�n�z.

 Çözüm

Dalganın �lerleme yönüne göre b�r süre sonrak� konumu düşünüldüğün-
de K noktası denge konumuna yaklaşırken L ve M noktalarının denge
konumundan uzaklaştığı görülür.

K

L M

Buna göre KL M bulunur.
.- .

10. SINIF FİZİK 127