Page 25 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

E 1
+q 2
K L

3

Şekil 2.19: Elektrik alan içindeki farklı potansiyelli noktalar arasında yükün hareketi
Şekil 2.19’daki gibi düzgün elektrik alandaki +q yüklü cisim, potansiyeli V K olan bir K noktasından potansiyeli V L
olan bir L noktasına götürüldüğünde bu iki nokta arasındaki elektriksel potansiyel farkı

V KL = V L - V K ifadesi ile bulunur. q yükünü K noktasından L noktasına götürürken yapılan iş W ise
W
V KL = V L - V K = q olur.
+q yükü K noktasından L noktasına kesikli çizgilerle gösterilen 1, 2 ve 3 yolları gibi farklı yollardan götürülebilir.
+q yükü K’den L’ye farklı yollardan getirilmiş olsa da iki nokta arasındaki elektriksel potansiyel farkı aynıdır.
Buna göre elektriksel potansiyel farkı yükün iki nokta arasında aldığı yoldan bağımsızdır.

E E

+q +q
K L M N

a) Elektriksel kuvvetlerin yaptığı iş b) Elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş

Şekil 2.20: Düzgün elektrik alan içerisinde bir noktadan başka bir noktaya giden yükün yaptığı iş
Şekil 2.20.a’da +q yükünün E alanıyla aynı yönde K’den L’ye gelmesi sırasında yük üzerinde iş yapan, elektriksel
kuvvetlerdir. K ve L arasındaki elektriksel potansiyel farkı V KL ile gösterilirse K ve L arasında elektriksel kuvvetle-
$
rin yaptığı iş W KL = q V KL olur.
Şekil 2.20.b’de +q yükünün E alanına ters yönde, N noktasından M’ye getirilmesi sırasında elektriksel kuvvet-
lere karşı iş yapılır. N ve M noktaları arasındaki elektriksel potansiyel farkı V NM ile gösterilirse N ve M arasında
elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş W NM = q V NM olur.
$
12. ÖRNEK

Şekildeki noktasal +q yükü etrafındaki eş potansiyel yüzeylerin üçü ke- K
sikli çizgilerle gösterilmiştir.

Buna göre yüzeyler üzerindeki K, L, M ve N noktalarının elektriksel +q
potansiyellerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız. L M
N

ÇÖZÜM
K ve L noktaları aynı eş potansiyel yüzeyde olduğundan elektriksel potansiyelleri de eşit olur. Eş po-
tansiyel yüzeyler yükten uzaklaştıkça yüzey üzerindeki noktaların potansiyeli küçülür. Buna göre K, L,
M ve N noktalarındaki elektriksel potansiyeller sırayla V K , V L , V M ve V N alınırsa V > V > V L = V K olur.
N
M

281
281