Page 37 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

18. ÖRNEK

Düzgün elektrik alan sürtünmelerin önemsenmediği ortamdadır.
Ağırlığı ihmal edilen +q yüklü parçacık düzgün elektrik alana dik ola-
rak yatay V büyüklüğündeki hızla fırlatılmıştır.
+q
Buna göre +q yüklü parçacığın hareketi sırasında izleyeceği yö- V
rüngeyi çiziniz.
E

ÇÖZÜM

+q yüküne (+) levhadan (-) yüklü levhaya doğru elektrik alan
yönünde etkiyen elektriksel kuvvet uygulanır. Yüklü cisim (-)
yüklü levhaya doğru parabolik bir yörünge izler. Çizilen yörün- F
ge şekildeki gibi olur.
+q
V

E

19. ÖRNEK

Ağırlığı ihmal edilen -q yüklü parçacık, Sürtünmelerin önemsenmediği ortam-
da iki levhaya eşit uzaklıktaki noktadan V büyüklüğünde hızla elektrik alana
dik olarak fırlatılmıştır. Aynı -q yüklü parçacık, elektrik alanın düzgünlüğü bozul- E
mayacak şekilde levhalar birbirinden uzaklaştırıldıktan sonra yine levhalara eşit
uzaklıktaki noktadan alana dik ve V hızıyla fırlatılmaktadır.

Buna göre V
a) İkinci durum için levhalar arasındaki elektrik alanı çiziniz. -q
b) Her iki durum için yüklere etki eden kuvvetlerin yönünü ve büyüklüğünü karşılaştırınız.

ÇÖZÜM

a) Levhalar birbirinden uzaklaştırılsa da yü-
kün gideceği veya geleceği bir üreteç ol-
madığı için yük miktarı değişmez. Bu du- E E
rumda alan çizgilerinin sayısı dolayısıyla
elektrik alanın büyüklüğü değişmez.
V V
-q -q

F = . q E F = . q E
b) Yük ve elektrik alanın büyüklüğü değişmediğinden yüklere etki eden kuvvet F = q . E büyüklüğün-
de olur. Yüklerin işareti (-) olduğundan kuvvet, levhalara dik ve (+) yüklü levhaya doğrudur.

293
293