Page 39 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Ç) SIĞA (KAPASİTE)

Bir bardak ya da sürahi ancak hacimleri kadar su ile doldurulabilir. Hacimlerinden
fazla su ilave edildiğinde taşar. Kapların alabileceği su miktarı, kapasitelerini be-
lirler. Sürahinin hacmi bardaktan büyük olduğu için kapasitesi de daha fazladır
(Görsel 2.2). Benzer şekilde maddeler de elektrik yükü depolayabilir. Maddeleri
sonsuz büyüklükte yükle yüklemek imkânsızdır. Maddelerin aynı şartlarda belirli
miktarda yük alabilme kapasiteleri vardır. İletken maddelerin yük depolayabilme
ölçüsüne sığa (kapasite) denir. Bu durumda iletkende biriken yük miktarı, iletke-
nin sığası ile doğru orantılıdır. Sığa C sembolü ile gösterilir ve SI’da sığanın birimi
farad’dır (F).

Günlük yaşantıda enerjinin depolanması büyük önem taşımaktadır. Farklı yön-
temlerle iletkenlerde yük depolanabilir. Yük depo edebilmenin yöntemlerinden
biri paralel iki levha kullanmaktır. Levhalar üretece bağlanarak yüklenir. Yükleme Görsel 2.2: Bardak ve sürahi
işlemi bittikten sonra üreteçten ayrılan levhaların yükleri, üzerlerinde kalır. Bu
şekilde levhalara yük ve dolayısıyla enerji depolanmış olur. Levhalar bir üretece
bağlı ise depolanan yük miktarı, levhaların sığası ve bağlı olduğu üretecin potan-
siyel farkı ile doğru orantılı olur.

20. ÖRNEK

Sığası C olan paralel ve iletken iki levha bir üretece bağlandığında her bir levhada q büyüklüğünde
yük depolanmaktadır.

Buna göre aynı üretece sığası 5C olan paralel ve iletken iki levha bağlanırsa her bir levhada depo-
lanan yükün büyüklüğü kaç q olur?

ÇÖZÜM

Aynı üretece bağlıyken her bir levhada biriken yük miktarı sığa ile doğru orantılı olduğundan levha-
ların yükü 5q olur.

23. ALIŞTIRMA

Sığa kavramını günlük hayattan örneklerle açıklayınız.

ÇÖZÜM

295
295