Page 24 - Fizik 12 | 4.Ünite

4. ÜNİTE: ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE

Sıra Sizde - 10

Atom altı parçacık a�leler�yle �lg�l�

I. Kuarklar ve leptonlar temel parçacıklardır.
II. Mezonlar ve baryonlar hadronları oluşturur.

III. Kuvvet taşıyıcı parçacıklar bozon olarak adlandırılır.
yargılarından hang�ler� doğrudur?

Çözüm
Çözüm

Temel Kuvvetler

Doğada b�l�nen dört çeş�t temel kuvvet vardır.

• Kütle çek�m kuvvet�
• Güçlü çek�rdek kuvvet� (Yeğ�n kuvvet)
• Zayıf çek�rdek kuvvet�

• Elektromanyet�k kuvvet
Kütle Çekim (Gravitasyonel) Kuvveti

Kütle çek�m kuvvet�, kütlel� tüm parçacıkların b�rb�r�n� çekmes�nden
sorumludur. Kütleler arasındak� çek�m kuvvet�n�n �let�lmes�ne grav�ton
adı ver�len parçacıklar aracılık eder. Ancak grav�tonlar deneysel olarak
hâlen gözlenemem�şt�r. Bu kuvvet büyük kütleler�n olduğu yerlerde çok
etk�l� olmasına karşın temel parçacıklar üzer�ndek� etk�s� �hmal ed�leb�-
lecek kadar küçüktür. Uzun menz�ll� kuvvett�r.

Güçlü Çekirdek Kuvveti

Güçlü (yeğ�n) çek�rdek kuvvet� çek�rdek boyutunda etk�l�, ş�ddet� en
büyük kuvvett�r. Protonlar arasındak� elektromanyet�k �tme kuvvet�nden
çok daha ş�ddetl� olan bu kuvvet, çek�rdeğ�n dağılmasını engeller. Bu
kuvvet�n �let�m�n� sağlayan parçacıklara gluon adı ver�l�r. Menz�l� kısa-
dır. Temel kuvvetler arasında en güçlü olanıdır.

Zayıf Çekirdek Kuvveti

Kararsız çek�rdekler�n bozulmasından nötr�noların ve d�ğer lepton tür-
ler�n�n çek�rdek �le etk�leş�mler�nden sorumlu kuvvett�r. Kısa menz�ll�
olan bu kuvvet�n taşıyıcıları W ve Z bozonlarıdır. Ş�ddet�, güçlü nükleer
kuvvetler�n m�lyarda b�r� kadardır.

Elektromanyetik Kuvvet

Kütle çek�m kuvvet� g�b� uzun menz�ll� b�r kuvvett�r. Elektromanyet�k
kuvvet, yüklü parçacıklar arasındak� Coulomb Kuvvet�, mıknatıslar ara-
sında da elektromanyet�k kuvvet olarak kend�n� göster�r. Bu kuvvet�n
taşıyıcı parçacıkları fotonlardır.

168 12. SINIF FİZİK