Page 34 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 15
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMELERİ >10.1.1. Mitoz ve Eşeysiz Üreme
Kavram : Eşeysiz Üreme
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Deney Düzeneği Kurma Becerisi, Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı KENDİ ÇİÇEĞİMİZİ ÜRETELİM 20 dk.
Çalışmanın Amacı Eşeysiz üreme olayını kavrayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Çiçek yetiştirmek isteyen bir öğrenci Afrika menekşesinden bir yaprak kopararak Görsel 1’de ki aşama-
ları sırasıyla uygulamıştır. Suda bekletildiğinde yapraklardaki kökler belirginleşince yaprakları toprak
dolu kaplara aktarmıştır. Yeterli su ve ışığı sağlayarak bitkilerin büyümesini sağlamıştır. Sürecin sonun-
da her bir yapraktan birer bitki üretmiştir. (Görsel 1)

1. Afrika menekşesin- 2. Birkaç gün içerinde 3. Köklenen yapraklar 4. Tek bir yapraktan yeni
den alınan her bir yap- yapraklarda kökler be- topraklı kaplara alınır. bir bitki oluştuğu gözlenir.
rak suda bekletilir. lirmeye başlar.
Görsel 1: Afrika menekşesinde vejetatif üreme aşamaları
Farklı canlılarda görülen eşeysiz üreme çeşitleri aşağıdaki kavram haritasında verilmiştir. (Görsel 2)

* Deniz yıldızı
* Planarya (yassı
* Arılar
solucan)
* Su pireleri * Amip
* Yaprak bitleri * Öglena
* Karıncalar * Paramesyum
Kopan vücut parçalarının
yenilenmesi sonucu yeni
Döllenmemiş canlıların oluşmasıdır.
yumurtadan Mitoz bölünme
ile iki yeni hücre
yeni bireylerin
gelişmesidir. oluşur.
Rejenerasyon
Partenogenez Bölünerek Üreme
EŞEYSİZ ÜREME
*Tek bir ata vardır.
*Mitoz bölünmeler ile gerçekleşir.
*Döllenme gözlenmez.
*Kalıtsal çeşitlik yoktur.
*Yavrular, ata bireyle genetik
olarak aynı özelliklere sahiptir.
Spor ile Üreme Tomurcuklanma
Vejetatif Üreme
Olumsuz koşullara Ana canlı vücudunda
dayanıklı spor hüc- oluşan çıkıntılar ge-
relerinin çimlenmesi Bitkilerin dal, yaprak lişerek yavru canlıyı
ile yavrular oluşur. gibi organlarının oluşturur.
çimlenmesiyle yeni
bitkilerin elde edilmesidir.
* Bazı mayalar
* Mantarlar
* Süngerler
* Kara yosunları
* Çelik ile (muz, Afrika menekşesi, begon- * Sölenterler (Hidra,
* Eğrelti otları
ya, çekirdeksiz üzüm) denizanası, mercan)
* Soğan ile üreme (lale, sümbül, sarımsak)
* Yumru gövde ile (patates, yer elması)
* Sürünücü gövde ile (çilek, sarmaşık)
* Doku kültürü (mısır, buğday, pirinç)
* Aşılama (ceviz, üzüm)
Görsel 2: Eşeysiz üreme kavram haritası
31