Page 8 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10 2
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMELERİ > 10.1.1. Mitoz ve Eşeysiz Üreme
Kavram : Hücre Bölünmesinin Gerekliliği
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı KÜÇÜK OLMANIN AVANTAJLARI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Hücre bölünmesinin gerekliliğini günlük hayattan örneklerle açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bölünme, canlı hücrelerin kendilerine benzer yeni hücreler meydana getirmeleriyle gerçekleşir. Vücutta
oluşan bir yaranın iyileşmesi, yeni doğan bir bebeğin zamanla emekleyebilmesi, bakteri gibi tek hücreli
canlıların çoğalması, tohumun çimlendikten sonra büyümesi vb. olaylar hep hücre bölünmesi sayesinde
gerçekleşir.
Peki, hücre nasıl bir duruma gelince hücrenin çekirdeği bölünme emri vermektedir?

b c

a

1 cm

3 cm 3 cm

Hücre a b c

Toplam yüzey alanı
(yükseklik x genişlik x kenar sayısı x kutu sayısı) 6 54 162

Toplam hacim 1 27 27
(yükseklik x genişlik x boy x kutu sayısı)

Yüzey / hacim oranı 6 2 6
(alan /hacim)

Hücreyi genel olarak bir küp şeklinde düşünürsek a şeklindeki hücre b şekline döndükçe hücrenin yüze-
yi, gerekli besin alışverişini, atık maddelerin atılımını ve gaz alışverişini bütün hücreye sağlayamayacak
duruma gelir. Bu nedenle çekirdek, sitoplazma içerisindeki metabolik faaliyetleri kontrol etmekte zorla-
nır. Eğer c şeklindeki gibi aynı hacme sahip bölünmüş hücreler olsaydı yüzey-hacim oranı bozulmaya-
cağı için yüzey alanı, hücrenin ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olurdu. Bu durumda ise çekirdek,
sitoplazma içerisindeki metabolik olayları daha kolay kontrol edebilirdi.
Hücre bölünmesinde hormonlar da etkilidir. Örneğin insanlardaki büyüme hormonu vücut hücrelerinin
büyümesini ve bölünmesini düzenler.

5