Page 86 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 41
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
2. ÜNİTE : KALITIMIN GENEL İLKELERİ > 10.2.1. Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
Kavram : Soyağacı
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Verileri Toplama, İşleme, Yorumlama ve Sonuç Çıkarma Becerisi

Çalışmanın Adı AİLE HİKÂYENİ KEŞFET 20 dk.
Çalışmanın Amacı Soyağacının özelliklerini ve önemini kavrayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kağıt ve kurşun kalem veya tükenmez kalem, iki yaprak kağıt, aynı aileden en az üç kuşak insan (Ailenin ne kadar çok üyesi
olursa sonuçlar o kadar iyi olur.)

Yönerge: Aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Aile Hikâyeni Keşfet

Soyağacı, bir özelliğin veya hastalığın birkaç nesil boyunca kalıtımını gösteren bir aile ağacının genetik
bir temsilidir. Soyağacı, aile üyeleri arasındaki ilişkileri gösterir ve hangi bireylerin söz konusu özelliği
ifade ettiğini veya taşıdığını gösterir. Bir soyağacını çizmek ya da anlamak için bazı semboller kullana-
bilirsiniz. Bu sembollerin bazıları şöyledir:

veya : Di i veya : Erkek : Cinsiyeti : Ebeveynler
Birey Birey Bilinmiyor

: İncelenen Özelliği : İncelenen Özelliği : İncelenen Özelliği : İncelenen Özelliği
Ta ıyan Di i Birey Ta ımayan Di i Birey Ta ıyan Erkek Birey Ta ımayan Erkek Birey

veya : Karde ler ya da Ayrı veya : Tek Yumurta : Ölü
Yumurta İkizleri İkizleri Birey

Size hiç anne-babanız veya büyükanne ve büyükbabanızdan birine benzediğinizi söyleyen oldu mu?
Dil yuvarlama veya kulak memelerinizin bağlı ya da ayrılmış olması gibi bazı özellikler kalıtsaldır ve
bu özellikler size atalarınızdan geçer. Bu özellikleri kontrol eden bazı aleller baskındır yani o alelin bir
kopyasına sahipseniz o özelliği gösterirsiniz. Diğer aleller çekiniktir yani özelliği göstermek için o alelin
iki kopyasına ihtiyacınız vardır. Örneğin ayrık kulak memesi baskın, yapışık kulak memesi çekiniktir. Dil
yuvarlayabilme baskın, yuvarlayamama çekiniktir.
Bu aktivitede, bir soyağacına bazı özellikleri yazmanın onları atalarınızdan nasıl miras aldığınızı belirle-
menize yardımcı olabileceğini göreceksiniz.

Sorular:

1. Ailenizin farklı üyelerini gösteren bir soyağacı çizin. Veri alacağınız tüm aile üyelerini dâhil edin. So-
yağacını çizerken etkinliğin başındaki bağlamda verilen sembolleri kullanabilirsiniz. Soyağacınızın
iki kopyasını çıkarın.

83