Page 129 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
63 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
6. ÜNİTE : TİYATRO > Tiyatro > Geleneksel Türk Tiyatrosu
Kavram : Mukaddime, Muhavere, Fasıl, Bitiş
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi

Çalışmanın Adı SÜRÇÜLİSAN ETTİKSE AFFOLA 20 dk.
Çalışmanın Amacı Karagöz ve orta oyununun bölümlerini ayırt edebilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgi haritasını inceleyiniz. Bilgi haritasından hareketle soruları cevaplayınız.

KARAGÖZ ORTA OYUNU

MUKADDİME
Boş perdede “göstermelik” denilen bir
(Giriş)
görüntüyle başlar. Göstermelik, nare-
ke adlı düdüğün cırlak sesiyle kaldırı- Zurna, Pişekâr havası çalar. Pişekâr
lır. Seyirciye göre perdenin solundan Hacivat meydana gelir, iki eliyle dört bir yanı selamla-
gelir, bir semai okur. Semai bitince Hacivat dıktan sonra zurnacıyla konuşur. Daha sonra
“Off ... hay Hak!” diyerek perde gazeline baş- zurna Kavuklu havası çalar ve Kavuklu ile Ka-
lar. Ardından bir beyit okur. Beyitten sonra vuklu arkası (cüce veya kambur) gelir.
“Yar bana bir eğlence” sözüyle birlikte Kara-
göz perdenin sağından oyuna girer.

MUHAVERE
(Söyleşme) Arzbâr: Kavuklu ile Pişekâr’ın tanıdık
Genellikle Karagöz ve Hacivat arasın- çıkması ve birbirlerini ters anlamaları.
da geçer. Hacivat’ın “Vay Karagöz’üm,
benim iki gözüm merhaba.” sözü ile başlar.
Yanlış anlamalara dayalı diyaloglardan olu- Tekerleme: Kavuklu, Pişekâr’a, başından
şur. Muhavereden fasıla geçerken önce Haci- geçmiş gibi, olmayacak bir olayı anlatır. Pi-
vat ardından da Karagöz gider. şekâr da bunu gerçekmiş gibi dinler, sonunda
da bunun düş olduğu anlaşılır.

FASIL
Asıl oyunun başladığı bölümdür. Bu-
Asıl oyunun başladığı bölümdür.
rada Hacivat ve Karagöz’den başka
Oyunlar bu bölümde temsil edilen
oyunun çeşitli kişileri bir konu ve olaylar dizi-
olaylara göre ad alırlar. İş arayan Kavuklu’ya
sinde gözükür ve oyuna katılırlar. Kendi ağız
Pişekâr iş bulur.
özellikleriyle taklit yaparlar.

BİTİŞ
Karagöz, oyunun bittiğini haber verir, Pişekâr seyircilerden özür diler.
kusurlar için özür diler, gelecek oyunu Gelecek oyunun adını ve yerini
duyurur. duyurarak oyunu bitirir.

126