Page 38 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 16
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
2. ÜNİTE : HİKÂYE > Mesneviler > Mesnevilerde Yapı Unsurları
Kavram : Olay Örgüsü, Şahıs Kadrosu, Zaman, Mekân, Anlatıcı ve Bakış Açısı
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı KISSADAN MESNEVİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Mesnevinin olay örgüsünü, şahıs kadrosunu, zaman ve mekân özelliklerini, anlatıcı ve bakış açısını tespit edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.

YÛSUF U ZÜLEYHÂ

Yakup peygamberin on iki oğlundan en küçüğü olan Yûsuf bir rüya görür. Rüyasında güneş, ay ve
on bir yıldız kendisine secde etmektedir. Rüyasının tabirini babasına sorar. Babası ömrünün sul-
tanlıkla geçeceğini söyler. Düşünü kardeşlerine söylememesi için onu uyarır fakat kardeşleri bunu
bir şekilde öğrenirler. Yûsuf’u kıskandıkları için onu ortadan kaldırmayı düşünürler. Bir gün kıra
gezmeye gidiyoruz diyerek Yûsuf’u alıp giderler.

(…)
Varup anlar ol kuyuya irdiler Anlar iytdi bu kuyuya biz seni
Birbiriyle meşverete girdiler Atalum kurtara ol dişin seni

Didiler gömlegini çıkaralum Ay ile gün on bir ahter geleler
Kana bileyüp ataya varalum Buradan anlar seni kurtaralar

Yûsuf’ı kurd yidi ana diyelüm Bildi Yûsuf başına işbu belâ
Şermesâruz diyüben aglayalum Dili ucundan ana irdi ana

Biri dir Yûsuf’a gömlegi çıkar Beni atam size virdi emânet
Yûsuf anlara turur mâ’il bakar Emânete kılınur mı hıyânet

Soyup anın gömlegini aldılar Benim cürmüm nedür ki zulm idersiz
Biline anın bir ip bagladılar Ki Hakk’a varmayan râha gidersiz

Çimdürürler zann ider ol söylemez Dinlemeyüp anı çâha saldılar
Havf ider kuyuya inmek dilemez Ol koyunlarına anlar vardılar
(…)
Dir o dem kardaşlarına çimmezem
Ben yalanuzca kuyuya inmezem fâ’ilâtün / fâ’ilâtün / fâ’ilün

Yûsuf kuyuda beklerken oradan geçmekte olan bir kervan onu kurtarır. Kardeşleri kervanı görüp
gelirler. Bu bizim kölemiz dedikleri Yusuf’u kervancılara satarlar. Babalarına Yûsuf’un kanlı bir
gömleğini gösterip “Yûsuf’u kurt kaptı.” derler. Kervancılar çeşitli maceralardan sonra Yûsuf’u
Mısır’a getirirler. Aradan yıllar geçer. Yûsuf genç bir delikanlı olur ve Mağrip padişahının kızı
Züleyhâ’nın ona olan aşkı şehirde iyice yayılmaya başlar. Züleyhâ Yûsuf’u elde etmek ister, Yûsuf
ise her defasında onu reddeder. Sonunda Züleyhâ, Yûsuf’a iftira atar ve onu zindana attırır. Yûsuf
zindanda yedi yıl kalır. Hükümdarın gördüğü bir rüyayı yorumlaması sonucu zindandan çıkarılır.
Hükümdar Yûsuf’u kendisine yardımcı yapar. Daha sonra baba oğul birbirlerine kavuşurlar. Kar-
deşleri de Yûsuf’tan af dileyip önünde eğilirler. Böylece Yûsuf’un gördüğü düş gerçekleşmiş olur.

35