Page 89 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
43 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : ŞİİR > Divan Edebiyatı > Akımlar
Kavram : Türkiibasit, Sebkihindî, Hikemî Tarz, Mahallîleşme
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi

Çalışmanın Adı FARKLI RENKLER 20 dk.
Çalışmanın Amacı Divan edebiyatı akımlarını ayırt edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi haritasını ve kavram karikatürünü inceleyip metinleri okuyunuz. Verilenlerden
hareketle soruları cevaplayınız.

DİVAN EDEBİYATINDA AKIMLAR

• Sade Türkçe • İçeriğe, düşünceye özellikle
• Dilde yerlilik hikmete önem verme
• Arapça ve Farsça • Uyarma, mesaj verme, yol
kelimelerden kaçınma gösterme
• Atasözleri, halk mecazları, • Didaktik üslup
deyimler • Kısa, özlü anlatım

Türkiibasit Sebkihindî Hikemî Tarz Mahallîleşme

• Hint Tarzı • Dilde, özellikle içerikte
• Yeni mazmunlar, zengin yerlileşme
hayaller • İstanbul Türkçesinin incelik
• Derin, soyut, kapalı anlatım ve yalınlığı
• Arapça, Farsça kelimeler, • İstanbul halkının yaşayışı,
süslü, sanatlı ifadeler zevkleri, günlük olaylar
• İç dünya, ıstıraplar, tasavvuf • Soyuttan somuta yöneliş

1. 2.
Geçersen semtimizden yolun uğrarsa Beşiktâş’a Bir şu’lesi var ki şem-i cânın
Efendim gel mürüvvet kıl senindir bende vü hâne Fânȗsuna sığmaz âsmânın

3. 4.
Yakış gel a güzel bana ki düşdi bu gönül sana Yâr ol dostlaruna bâr olma
Beni iletme bir yana bana seni gerek seni Sû-i hulk ile dil-âzâr olma

Kelime Dağarcığı:
âsmân (asuman): Gök. bâr: Yük. bende: Kul, köle. dil-âzar: Gönül inciten. fânûs: Genellikle silindir biçiminde olan
mum, gaz lambası vb. aydınlatma araçlarının çevresini kapatarak rüzgârdan koruyan cam. sû-i hulk: Kötü tabiat. şem: Mum.
şu’le: Alev, yalım.

86